1Beğeni
Bu defa Hukuk Köşemizde Viyana Üniversitesinde Staats- und Verwaltungsrecht enstitüsünde asistan olarak çalışan Dr. Gregor Heißl’ın Die Presse Gazetesi’nde yayınlanan ‘sınır dışı edilme’ ve ‘oturum izni’ konusundaki makalesine yer veriyoruz.
Uzun süre İkamet Avusturya'da avantaj demek
Avusturya içinde uzun süre ikamet etmiş olmak sınır dışı edilmeye karşı en önemli kriterdir. İkametin yasal olması da bu kriterde önemli bir rol oynamaktadır. Tabi ki çocuk ve meslek sahibi olmanın da önemi büyüktür.
Viyana. Devletin menfaatleri mi ağır basmakta? Ya da Avusturyada yaşamakta olan mağdur şahısların temel hakları olan Özel ve Aile yaşamına saygı hakları mı? Yüksek mahkeme hâkimleri sınır dışı etme davalarında devletin menfaatlerini mi ya da mağdur olan şahsın temel haklarını mı korumak zorunda? Bu tür davalarda hep bu iki problemle karşılaşmaktadırlar.
Kesin olan: Özel- ve Aile yaşamına saygı hakkı Art. 8 ‘Avrupa Birliği Temel Hakları Bildirgesi'yle (‘Europäische Menschenrechtskonvention') korunmaktadır. Fakat bu temel hak mutlak değildir, çünkü belli şartlardan dolayı kısıtlanabilir. Yaklaşık bir sene önceye kadar "Anayasa Mahkemesi" "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin" verdiği bir karara dayanarak oturma hakkı ("Bleiberecht") ile kriterleri belirlemiştir. Artık bu kriterler üzerine çıkmış kararlardan yola çıkarak, kriterleri aydınlatmanın tam zamanı.
Devletin en önemli menfaatleri kamu güvenliğini ve düzenini korumak, bunun için ise yabancılar hukuku yasalarına uyulması gerekmekte. Avusturyanın ekonomik refahlığını koruyabilmesi için dar gelirli kişilerin ikametlerine meydan verilmemesi, yani önlenilmesi gerekiyor.
Mağdur olan şahısların menfaatleri bir çok konuya bağlıdır. İlk olarak Avusturya'da ne kadar ikamet etmiş oldukları. Anayasa Mahkemesinin oturma hakkı için belli bir zaman belirlememiş olması aslında kişinin kalış zamanının uzamasıyla bu kişilerin Avusturya'da kalmalarını olumlu yönde etkilemektedir. Fakat bunun yanı sıra tabiki bu soruyu unutmamak gerekiyor: Kalış sürelerinin yasal olup olmayışı? Yani bu mağdur olan kişi özel- ve aile yaşamını kurduğu zaman Avusturyada kalabileceğini amaçlıyabiliyor muydu? Yasa dışı, geçici ve süreli olan ikametlerde kesinlikle hayır. Yargıya göre bir ilticacının başvurduğu ilticanın ret gelmesinide eş tutmaktadır. Bu ikamet ettikleri zamanda kurmuş oldukları özel- ve aile yaşamları haksız başvurulmuş olan bir iltica dilekçesine dayanmakta olduğundan dolayı, kesinlikle uzun süreli bir ikametten yola çıkılamaz.
Oturma süresi: 3 kategori...
Oturma süresiyle ilgili kanaatimce yargıya göre 3 kategoriye ayrılmaktadır:
Ø 10 seneyi geçen oturma süresi: Bu durumda sadece çok özel durumların bulunması halinde ve bu nedenden dolayı entegrasyon oluşmaması durumunda kişi sınır dışı edilebilir
Ø 5 ile 10 sene arası oturma süresi: Bu kategoride kişinin lehine ve aleyhine olan kriterler karşı karşıya gelip tartılmaktadır
Ø 5 seneden az oturma süresi: Bu durumda yargısal kararlar bu kişinin yurt içinde henüz kendisini pekiştirmediği kanaatine varıldığında uygulanır. Sadece belli durumlar altında sınır dışı etmek yasak.
Kendine bakma özelliği de Avusturya'da kalabilmek için mahkemece sayılmış önemli kriterlerden biridir ve böylelikle alınmış olan sosyal yardımlar ve destekler burada kalma ihtimalini olumsuz etkilemektedir. Olumlu etkileyen ise yurt içinde olan bir mesleki faaliyet. Şayet gerekli ve zorunlu olan tıbbi tedaviler sadece Avusturyada var ise ve mağdur olan şahsın vatanında tedavisi yok ise, Avusturyada kalma ihtimalini olumlu etkilemektedir.
Özellikle aile yaşamının yoğunluğu yakından incelenmekte. Aile yaşamının korunması altında ilk olarak evli çiftler ve reşit olmayan çocuklar bulunmaktadır. Evliliğe benzer olan hayat birliktelikleri evli gibi kabul görülmeleri için ayrıca belli şartların (aynı evde yaşamak gibi v.s.) bulunması gerekiyor. Aynısı reşit olan çocuklarda da aile yaşamlarının var olup veya olmaması ve ayrıca durumlarda incelenmektedir. Bu durumlardan birtanesi aile yaşamının yoğunluğudur. Örnek olarak kaç tane çocuğun bulunduğu ve çocukların yaşları. Evliliğin ya da hayat birliliğinin süresi.
Bu menfaat karşılaştırılmasında ayrıca yabancının Avusturya'da ne kadar entegre olduğunada bakılıyor; örneğin Avusturyada akrabağları veya arkadaşları ile ilişkilerini ne kadar koruduğu, okul veya meslek eğitimi ve hatta sosyal yaşantısınada bakılmaktadır.
Şayet kişinin yukarıda belirtilen özel ve ailevi bağları memleketinde var ise, bu sözde mağdur olan kişinin memlektine geri dönebilmesi beklenebilir. Bu durum örneğin kaç defa ve ne kadar memleket ziyaretinde bulunduğu ile belirlenir. Dil (anadilini unutmamış olması) ve meslek icrasıda (yaptığı işi memleketindede yapabilir olması) neden olabilir.
Ceza Hukuku suçları ağır basmakta...
Ceza hukukuna göre sicilinin temiz olması Anayasa Mahkemesine göre entegrasyonun var oluşunun en önemli nedenlerden biridir. Yabancılar hukuku yasasının yanında daha çok ceza mahkemesi tarafından verilmiş olan cezalar (kısa ikamet edilen zamana bakılırsa) mağdur kişinin menfaatini negatif etkilemekte. Anayasa Mahkemenin ve Avrupa İnsan Hakları mahkemesinin yargısal kararlarına göre (bu karar eleştirilip sorgulanabilinir) hatta ikinci nesil göçmenleri bile iki seneyi aşan hapis cezalarında yurt dışı edilmesi beklenilebilir.
Yukarıda belirtilmiş olan durumların hiçbiri tek başına değerlendirlilemez. Daha çok tümüne bakıldığında kriterlerin hepsine bakılıp yabancılar hukukunu uygulayan makamlarınca yurt dışı etme durumlarında tartılması lazım. Dolayısıyla mağdur olan kişinin tüm özel durumları, Avusturya'da kalabilmesini olumlu etkileyen sebepler değerlendirilip devletin menfaatleri ile karşı karşıya getirilmelidir. Şayet kişinin özel menfaatleri ağır basıyorsa ozaman yurt dışı edilmesi yasaktır. Yoksa kişinin Özel ve Aile yaşamına saygı hakkına Art. 8 EMRK (‘Europäischen Menschenrechtskonvention') göre ihlal edilmektedir.
Bu tabloya göre her bir dava için kendine ait menfaat karşılaştırılması yapılması gerektiğininde altı çizilmektedir. Fakat sonucu objektif olarak karara bağlamanın çok zor olduğu bir muhakkaktır, çoğu zaman ise hem hukuki hemde insani açıdan açıklanması zor olan sınır dışı edilme vakaları ile sonuçlanmaktadır.
(Bu yazı Salı, 14 ekim 2008 tarihinde ‚Die Presse‘ gazetesindede yayınlanılmıştır. Dr. Gregor Heißl, E.MA imzalı yazı Mahmut Şahinol tarafından çevrilmiştir ve ayrıca yazarın özel görüşlerine de yer verilmiştir.)
