Hollanda yüksek öğretim sistemi kurumsal olarak üniversiteler ve meslek yüksek okullarından(Hogescholen) oluşur.
Yüksek Okullar
Üniversite:
Hollanda’da toplam 13 üniversite mevcuttur. En eski üniversite 1575 yılında kurulan Leiden Üniversitesidir. Yaklaşık 25.000 ögrenci ile en büyük üniversiteler Amsterdam ve Utrecht’tir. Üniversitelerde daha çok akademik kariyer için eğitim verilir. Verilen dersler(Wetenschappelijk onderwijs-WO) genelde teorik ağırlıklıdır.
HBO-Yüksek Meslek Okulları (Hoger beroepsonderwijs)
HBO’lar öğrencileri daha çok mesleki bakımdan eğitirler. Toplam 13 üniversite olmasına karşın ülkede yaklaşık 65 HBO (Yüksek Meslek Okulu) mevcuttur. HBO’larda mesleki eğitimin yanında teori eğitimi de verilir. Bu yüzden üniversiteler ve HBO’lar birbirlerine yaklaşmaktadırlar. HBO’dan alınan bir diploma aynı zamanda üniversitelerde de geçerlidir. Böylelikle yatay geçişler sorunsuzdur. Hollanda’da üniversite okumak isteyen öğrenciler HBO’ları da denemeyi ihmal etmemelidirler. Başvurunuzu yapmadan önce HBO’dan okumak istediğiniz bölümün okulda olup olmadığını öğrenin. HBO’ların iş dünyasının gereksinimlerine göre biçimlendirilmesi mümkündür.
Açık Öğretim Üniversitesi
1984 yılından beri eğitim vermektedir. Açık Öğretim Üniversitesi (Open universiteit-OU) daha çok değişik sebeplerden dolayı full-time eğitim alamayan ve eğitimini kendi hazırladığı plana göre yapabilen kişiler için düşünülmüştür. 18 yaşından büyük herkes bu okullara herhangi bir şart koşulmaksızın kaydını yaptırabilir. Derslere katılma zorunluluğu yoktur. Bu okullarda üniversitelerde sunulan bölümlerin çoğu gösterilmektedir. Diplomalar bütün üniversitelerce tanınır. Öğrenciler okullar tarafından belirlenen belirli bir ücret ödemelidirler.
Uluslararası Eğitim Programları (Internationaal inderwijs-IO)
Hollanda Eğitim Bakanlığı tarafından yabancı öğrencileri ülkeye çekmek için normal eğitim programları yanında İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dilleri ile eğitim görme imkanı oluşturulmuştur. Bu programlar, en az 2 yıl başarıyla üniversite okumuş adaylar tarafından ziyaret edilebilir ve eğitim çerçevesinde Master, Doktora ve Post-Doc-Programları yer alır.
Böyle okullar tarafından verilen diplomalar her üniversite tarafından tanınmaktadır.
Yüksek Öğretim Sistemi
Doctoraalprogramma’s (Ön Lisans Eğitimi)
Hollanda’da yeni çıkan bir kanuna göre bir akademik yıl öğrencinin toplaması gereken krediler ile belirlenir. Bir haftada alınan 40 saatlik ders karşılığında öğrenci bir kredi puanı kazanır. Bir akademik yıl 42 hafta sürdüğünden 42 kredi puanı toplanabilir. Eğitimini 4 yılda bitirmek isteyen öğrenciler 168 kredi puanı toplamak zorundadırlar. Tıp, eczacılık ve diş hekimliği gibi bazı bölümleri bitirebilmek için 252 kredi puanına ihtiyaç vardır.
Doctoraalprogramma’ların ilk yılı( Propaedeuse) bitirildikten sonra öğrenciler Propaedeutisch Examen denen bir sınava tabi tutulurlar. Bu yıldan sonra eğitimlerine Hollanda’da devam etmek isteyen öğrenciler okuyacakları üniversite ile kontağa geçip önceden şartlar hakkında bilgi edinmelidirler. En az dört yıl süren bu eğitimin sonunda öğrenciler Doctoral Examen sınavı ile birlikte 60 sayfalık bir tez (Scriptie) yazmak zorundadırlar. Doctoral Examen doktora (doctorandus) yapabilmek için şart koşulan belgedir.
Post-doctorale Programma’s ( Lisansüstü Eğitimi)
Doktora yaklaşık dört yıl sürer. Doktora öğrencisi kendisine verilen bir konu hakkında bilimsel araştırmalar yapar. Üniversitelerde asistent ( Assistent in opleiding-AIO) olarak görev alabilirler. Doktora tezleri (Proefschrift) öğrencilerin isteği üzere başka dillerde de yazılabilir. Tezlerin savunması dekanlığın toplantısında yapılır.
HBO –Meslek Yüksek OkullarıÜniversitelerde de olduğu gibi öğrenciler kredi puanları toplamak zorundadırlar. Dört yıllık bir eğitim için toplanması gereken kredi puanı 168 dır. HBO’larda eğitim iki bölüme ayrılır. İlk bölüm bir yıllık (Propaedeuse) olup sonunda bir sınav yapılır. İkinci bölüm üç yıl süren ve içinde değişik stajlar da barındıran Hoofdfase’dir. Hoofdfase bölümünde öğrenciler daha çok alanları ile ilgili pratik bilgileri öğrenmeye başlarlar. Üçüncü yılda stajlara başlanır. Öğreniciler yaptıkları stajlar hakkında belirli aralıklarla yazılar yazarlar. HBO eğitiminden sonra yapılan bitirme sınavı (Getuigschrift van het afsluitend examen) sonucu Bachelor adını taşıyan bir diploma verilir.
Post-HBO-Programları
Mezun olanlar için üniversitelerde de olduğu gibi eğitime devam imkanı verilmektedir. Ancak doktora yapmak isteyen öğrenciler üniversitelere geçiş yapmak zorundadırlar. HBO mezunları için HBO’lar tarafından düzenlenen programlar genel olarak önde gelen firmalar tarafından desteklenir. Bu yüzden verilen eğitim daha çok mesleki ağırlıklıdır.