Metropol hayatının yoğun temposu, iş stresi ve yetersiz beslenme, unutkanlık sorunu yaşayanların sayısını giderek artırıyor.Günümüzde gençler için de ciddi bir problem olan unutkanlık, beyindeki kesin hafıza ve geçici hafıza bölümlerindeki problemlerden kaynaklanıyor. Alzheimer hastalarında uzak geçmiş rahatça hatırlanırken yakın geçmişi hatırlamakta zorluklar yaşanır. Dr. Yavuz, yakın geçmişle ilgili sorun yaşayanların mutlaka bir nörologa başvurması gerektiğinin altını çiziyor.Beynimizin bilgileri depolama sürecinde yaşanan bellek kaybı ve unutkanlık konusunda merak edilenleri Reem Nöroloji Merkezi"nden Uzman Dr. Mehmet Yavuz anlattı.
Hafızamız Nasıl Çalışıyor?
Beyinde hafızanın geçici olarak kaydedildiği yerin beyindeki hippokampus bölgesi olduğunu belirten Dr. Yavuz, ""Kayıtlar önce hippokampusa alınır, burada kişinin geçmiş hayatına, duygusal moduna, kültürel düzeyine, sosyopsikolojik konumuna göre süzgeçten geçirilerek ya beynin hard diskine kayıtlanarak belleğe dahil edilir ya da önemsenmeyerek silinir.
Örneğin bir defaya mahsus telefonla aranacak bir yeri hafızada tutmak böyle bir durumdur. Muhtemelen bu telefon numarası birkaç saat sonra sonsuza dek silinip gidecektir. Beyinde, bilgisayarlardaki ön bellek (REM) görevini hippokampus yerine getirirken uzun yıllar merak konusu olan asıl hafızanın kaydedildiği yer, senelerce araştırma konusu olmuştur"" şeklinde konuştu.
Ahlaki Değerler Zedelenebilir
""Fonksiyonel MRI, PET, SPECT gibi ileri görüntüleme yöntemleri beynin ana hard disk bölgesinin, her iki yarım küredeki temporal ve parietal loblar olduğunu göstermektedir"" diyen Dr. Yavuz, frontal lobda kişinin diğer insanlarla ilişkilerini şekillendiren sosyal hafızanın kayıtlandığını vurguluyor. Bu nedenle Frontotemporal demanslarda kişinin toplum içerisindeki etik ve ahlaki değerlerinin zedelendiğini söyleyen Dr. Yavuz böyle hastaların, daha önce hiç yapmadıkları, normalde utanacakları hareketleri çekinmeden yapabildiklerini belirtiyor.
Alzheimer"de Yeni Bilgiler 10 Dakikada Unutuluyor!
Hippokampusta şekillenip ayrıştırılan bellek kayıtlarının, kalıcı hafıza olarak depo edilmesine karar verildiğinde temporal ve parietal loblardaki hard disklere atılıp orada saklandığını belirten Dr. Yavuz, hippokampustan beyin hard disklerine sürekli kalıcı hafıza nakli olduğunu söyledi.
Dr. Yavuz, gerek alzheimerde gerekse diğer demansiyel sendromlarda geçici kayıtlama bölgesinden, kesin hafıza bölgesine kayıt akışının durduğunu, böylece yeni bilgilerin depolanmadığını belirtti. Bilgiler sadece ön bellekte kalıp, hard disklere geçmediği için hafızanın da kısa süreli olduğunu belirten Yavuz, yeni öğrenilen bilgilerin 5-;10 dk içerisinde unutulduğunu sözlerine ekledi.
Bilgiler, Yeniden Eskiye Doğru Siliniyor
Demansiyel sendromlarda asıl problem, ön bellekten, kesin belleğe kayıt akışının durması ya da kesin belleğin bilinmeyen bir nedenden dolayı bilgiyi depolayamaz hale gelmesidir. Kas nörofizyolojisinde, sinir uyarımlarıyla aktive edilmeyen kasların giderek erimeye ve küçülmeye mahkum olduğunu belirten Dr. Yavuz, aynı şekilde işlevselliği bozulan kesin kayıtlama bölgesinin de mevcut bellek kayıtlarını yeniden eskiye doğru silmeye başladığını belirtti.
Geçmişi Net Hatırlamak Sizi Yanıltmasın!
Üst taraf, yani son bilgiler silinince alttaki hafızanın açığa çıktığını ve Alzheimer hastalarının geçmişi her zamankinden daha iyi hatırladığını vurgulayan Dr. Yavuz ""Bu olay bazen hasta yakınlarının çok şaşırmasına ve yanılmasına neden olabilir ve hasta sahipleri geçmişin çok iyi hatırlanıyor olmasına bakarak, hastanın unutkanlık durumlarını yanlış yorumlayabilir"" dedi. Yakın hafızanın kaybı ve uzak hafızanın daha iyi hatırlanıyor olmasının demansiyel sendromların karakteristik özelliği olduğunu belirten Dr. Yavuz sözlerini ""Yakın hafıza ile sorunu olan herkesin acilen nörologa müracaat etmesi hayati bir konudur"" şeklinde tamamladı.
Unutkanlığı Yenmek İçin...
Dr. Mehmet Yavuz, unutkanlığı azaltmak için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
* Bol sebze ve meyve tüketin.
* Vaktinizi arkadaşlarınız ve ailenizle geçirin.
* Stresten uzaklaşın.
* Fındık, ceviz, badem, çekirdekli kuru üzüm, yeşil sebzeler, böğürtlen, yaban mersini, üzüm suyu, elma, kepekli pirinç ve balık tüketimi ile folik asit takviyesini ihmal etmeyin.
* Dinlenmenize dikkat edin ve düzenli egzersiz yapın.
* Alkolden uzak durun.
* Ajanda kullanın, bol bol not alın.
* Yeni hobiler edinin, müzikle ilgilenin.
* Gönüllü çalışmalara katıln.
Hafızamız Nasıl Çalışıyor?
Beyinde hafızanın geçici olarak kaydedildiği yerin beyindeki hippokampus bölgesi olduğunu belirten Dr. Yavuz, ""Kayıtlar önce hippokampusa alınır, burada kişinin geçmiş hayatına, duygusal moduna, kültürel düzeyine, sosyopsikolojik konumuna göre süzgeçten geçirilerek ya beynin hard diskine kayıtlanarak belleğe dahil edilir ya da önemsenmeyerek silinir.
Örneğin bir defaya mahsus telefonla aranacak bir yeri hafızada tutmak böyle bir durumdur. Muhtemelen bu telefon numarası birkaç saat sonra sonsuza dek silinip gidecektir. Beyinde, bilgisayarlardaki ön bellek (REM) görevini hippokampus yerine getirirken uzun yıllar merak konusu olan asıl hafızanın kaydedildiği yer, senelerce araştırma konusu olmuştur"" şeklinde konuştu.
Ahlaki Değerler Zedelenebilir
""Fonksiyonel MRI, PET, SPECT gibi ileri görüntüleme yöntemleri beynin ana hard disk bölgesinin, her iki yarım küredeki temporal ve parietal loblar olduğunu göstermektedir"" diyen Dr. Yavuz, frontal lobda kişinin diğer insanlarla ilişkilerini şekillendiren sosyal hafızanın kayıtlandığını vurguluyor. Bu nedenle Frontotemporal demanslarda kişinin toplum içerisindeki etik ve ahlaki değerlerinin zedelendiğini söyleyen Dr. Yavuz böyle hastaların, daha önce hiç yapmadıkları, normalde utanacakları hareketleri çekinmeden yapabildiklerini belirtiyor.
Alzheimer"de Yeni Bilgiler 10 Dakikada Unutuluyor!
Hippokampusta şekillenip ayrıştırılan bellek kayıtlarının, kalıcı hafıza olarak depo edilmesine karar verildiğinde temporal ve parietal loblardaki hard disklere atılıp orada saklandığını belirten Dr. Yavuz, hippokampustan beyin hard disklerine sürekli kalıcı hafıza nakli olduğunu söyledi.
Dr. Yavuz, gerek alzheimerde gerekse diğer demansiyel sendromlarda geçici kayıtlama bölgesinden, kesin hafıza bölgesine kayıt akışının durduğunu, böylece yeni bilgilerin depolanmadığını belirtti. Bilgiler sadece ön bellekte kalıp, hard disklere geçmediği için hafızanın da kısa süreli olduğunu belirten Yavuz, yeni öğrenilen bilgilerin 5-;10 dk içerisinde unutulduğunu sözlerine ekledi.
Bilgiler, Yeniden Eskiye Doğru Siliniyor
Demansiyel sendromlarda asıl problem, ön bellekten, kesin belleğe kayıt akışının durması ya da kesin belleğin bilinmeyen bir nedenden dolayı bilgiyi depolayamaz hale gelmesidir. Kas nörofizyolojisinde, sinir uyarımlarıyla aktive edilmeyen kasların giderek erimeye ve küçülmeye mahkum olduğunu belirten Dr. Yavuz, aynı şekilde işlevselliği bozulan kesin kayıtlama bölgesinin de mevcut bellek kayıtlarını yeniden eskiye doğru silmeye başladığını belirtti.
Geçmişi Net Hatırlamak Sizi Yanıltmasın!
Üst taraf, yani son bilgiler silinince alttaki hafızanın açığa çıktığını ve Alzheimer hastalarının geçmişi her zamankinden daha iyi hatırladığını vurgulayan Dr. Yavuz ""Bu olay bazen hasta yakınlarının çok şaşırmasına ve yanılmasına neden olabilir ve hasta sahipleri geçmişin çok iyi hatırlanıyor olmasına bakarak, hastanın unutkanlık durumlarını yanlış yorumlayabilir"" dedi. Yakın hafızanın kaybı ve uzak hafızanın daha iyi hatırlanıyor olmasının demansiyel sendromların karakteristik özelliği olduğunu belirten Dr. Yavuz sözlerini ""Yakın hafıza ile sorunu olan herkesin acilen nörologa müracaat etmesi hayati bir konudur"" şeklinde tamamladı.
Unutkanlığı Yenmek İçin...
Dr. Mehmet Yavuz, unutkanlığı azaltmak için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
* Bol sebze ve meyve tüketin.
* Vaktinizi arkadaşlarınız ve ailenizle geçirin.
* Stresten uzaklaşın.
* Fındık, ceviz, badem, çekirdekli kuru üzüm, yeşil sebzeler, böğürtlen, yaban mersini, üzüm suyu, elma, kepekli pirinç ve balık tüketimi ile folik asit takviyesini ihmal etmeyin.
* Dinlenmenize dikkat edin ve düzenli egzersiz yapın.
* Alkolden uzak durun.
* Ajanda kullanın, bol bol not alın.
* Yeni hobiler edinin, müzikle ilgilenin.
* Gönüllü çalışmalara katıln.
