Canlı Mimarisinde Basınç Farkı
Ahmet ESER
Bir akışkanın sahip olduğu toplam enerji, akışkanın hızı arttığında kinetik enerjiye dönüşür. Bunun neticesinde, akışkanın toplam enerjisinin azalmasına paralel olarak, meydana getirebileceği basınç da düşer. Kâinatın Mutasarrıfı'nın koyduğu bu kanun, 18. yüzyılda yaşamış olan İsviçreli bilim adamı Daniel Bernoulli tarafından dile getirilmiş ve daha sonraları onun adıyla anılır olmuştur. Yaratıldığından beri Bânisini (bina eden) tesbih eden arz ve semânın, O'ndan gelen emirlere uymasını ifade eden kanunlardan sadece biri olan bu prensip, kâinatta nice canlı üzerinde kendini gösteren rahmetin tezahürüne vesile olmuştur. Bu prensibin, nasıl bir rahmet tezahürü olduğunu birkaç misalle göstermeye çalışalım.
Kuşların kemiklerinin içinin havayla dolu olması, onların uçabilmelerindaki vesilelerden sadece biridir. Kuşları yaratan Musavvir (sûret veren), kuşlar farkında olmasalar da, adına Bernoulli prensibi denilen, sonsuz irade ve kudretinin bir tecellisiyle onları havada tutar. Dikkat edilirse, kuşların kanatlarının üst kısımları, alt kısımlarına göre daha kavislidir. Hava akışı kanadın üst ve alt kısımlarında aynı sürede gerçekleşir; fakat üst kısımda katedilecek mesafe daha fazla olduğundan, buradaki havanın hızı, alt kısma göre daha fazladır. Bu da üst kısımdaki basıncın kanadın altındaki basınçtan daha az olmasını sağlar. Böylece yukarıya doğru oluşan itme kuvveti, kanadın, dolayısıyla kuşun havada kalmasında esas faktör olarak rol alır. Hayvanlardaki bazı özellikleri taklit ederek uçma teknolojisini geliştiren insanoğlu, uçak kanatlarını tasarlarken kuşlara bahşedilen bu mükemmel özelliği dikkate almıştır.
Yunus ve balinalara dikkat edildiğinde, bu hayvanların baş kısımlarının büyükçe olduğu ve yukarıya doğru kavis yaptığı görülür. Bu durum, yunus ve balinaların su üstünde kalmalarına yardımcı olur. Kuşlarla aradaki tek fark, burada hava akımının yerini, denizlerdeki su akıntısının almasıdır.
Sevk-i İlâhî ile bu kanunun tecellisine mazhar olan hayvanlardan biri de çayır köpeğidir (Cynomys ludovicianus). Çayır köpekleri, daha çok sincaplara benzemelerine rağmen, çıkardıkları sesler, köpek havlamasını andırdığı için bu isimle anılır. Çayır köpekleri, genellikle Kuzey Amerika'nın kuzeyinde ve yüksek kırlarda yaşar. Ayrıca bu hayvanlar kış uykusuna da yatar.
Bu hayvanların dikkat çekici özelliklerinden biri, yuvalarını yaparken kullandıkları mimaridir. Varlıklara kendilerine lâzım şeyleri ilham eden, öğreten mânâsına gelen "Mülakkin" ismiyle kendini bildiren Yüce Yaratıcı; bu hayvanlara yuvalarına tuvalet, kuru yaprak ve çimenlerden oluşan uyku odası ve yavruları için ayrı bir oda yapmalarını ilham etmiştir.
Çayır köpeklerinin yuvalarına dikkat edildiğinde ilginç bir şeyle karşılarız. Yuvaları için yaptıkları tepecik şeklindeki girişlerden biri yüksek, diğeri ise alçaktır.
Bu yükseklik farkı tesadüfî değildir. Bu farktan dolayı hava basıncı, alçak tepecikte daha fazladır. Bu fark sayesinde yuvanın içinde yüksek tepeciğe doğru bir hava akımı oluşur. Bu hava akımı, çayır köpeklerinin yuvalarının havalandırılmasına vesile olur. Elbette şuursuz bu hayvanlara yuvalarını yaptıran akılları değil, onları gözeten Rahman bir Zat'ın sevkidir.
Bu kanunun müşahede edildiği yapılardan biri de, bitki yapraklarıdır. Yaprakların alt tarafına yerleştirilmiş gözenekler üzerinden bitkiye gaz alışverişi yaptırılır. Bilhassa su bitkilerinde bu gözenekler, yaprağın iç kısmına hava kanalları ile bağlıdır. Rüzgâr estiğinde, yaprağın şeklinden dolayı üst kısmında rüzgârın hızı, alt kısmında ise hava basıncı daha fazla olur. Böylece yukarı doğru meydana gelen kuvvetle birlikte hava, yaprağın alt kısmından girip üst kısmından çıkar.
Afrika termitlerinde, örümceklerde, süngerlerde, deniz salyangozlarında ve daha nice canlıda, Rahmân'ın bu tecellisi görülmektedir. Bu da bize Güneş'in tek olmasına rağmen, denizdeki her zerrede aksinin olması gibi, Vâhid'in varlığını haber verir.
[SES]http://www.sizinti.com.tr/dosyalar/sesler/64kbps/314/973.mp3[/SES]
Ahmet ESER
Bir akışkanın sahip olduğu toplam enerji, akışkanın hızı arttığında kinetik enerjiye dönüşür. Bunun neticesinde, akışkanın toplam enerjisinin azalmasına paralel olarak, meydana getirebileceği basınç da düşer. Kâinatın Mutasarrıfı'nın koyduğu bu kanun, 18. yüzyılda yaşamış olan İsviçreli bilim adamı Daniel Bernoulli tarafından dile getirilmiş ve daha sonraları onun adıyla anılır olmuştur. Yaratıldığından beri Bânisini (bina eden) tesbih eden arz ve semânın, O'ndan gelen emirlere uymasını ifade eden kanunlardan sadece biri olan bu prensip, kâinatta nice canlı üzerinde kendini gösteren rahmetin tezahürüne vesile olmuştur. Bu prensibin, nasıl bir rahmet tezahürü olduğunu birkaç misalle göstermeye çalışalım.
Kuşların kemiklerinin içinin havayla dolu olması, onların uçabilmelerindaki vesilelerden sadece biridir. Kuşları yaratan Musavvir (sûret veren), kuşlar farkında olmasalar da, adına Bernoulli prensibi denilen, sonsuz irade ve kudretinin bir tecellisiyle onları havada tutar. Dikkat edilirse, kuşların kanatlarının üst kısımları, alt kısımlarına göre daha kavislidir. Hava akışı kanadın üst ve alt kısımlarında aynı sürede gerçekleşir; fakat üst kısımda katedilecek mesafe daha fazla olduğundan, buradaki havanın hızı, alt kısma göre daha fazladır. Bu da üst kısımdaki basıncın kanadın altındaki basınçtan daha az olmasını sağlar. Böylece yukarıya doğru oluşan itme kuvveti, kanadın, dolayısıyla kuşun havada kalmasında esas faktör olarak rol alır. Hayvanlardaki bazı özellikleri taklit ederek uçma teknolojisini geliştiren insanoğlu, uçak kanatlarını tasarlarken kuşlara bahşedilen bu mükemmel özelliği dikkate almıştır.
Yunus ve balinalara dikkat edildiğinde, bu hayvanların baş kısımlarının büyükçe olduğu ve yukarıya doğru kavis yaptığı görülür. Bu durum, yunus ve balinaların su üstünde kalmalarına yardımcı olur. Kuşlarla aradaki tek fark, burada hava akımının yerini, denizlerdeki su akıntısının almasıdır.
Sevk-i İlâhî ile bu kanunun tecellisine mazhar olan hayvanlardan biri de çayır köpeğidir (Cynomys ludovicianus). Çayır köpekleri, daha çok sincaplara benzemelerine rağmen, çıkardıkları sesler, köpek havlamasını andırdığı için bu isimle anılır. Çayır köpekleri, genellikle Kuzey Amerika'nın kuzeyinde ve yüksek kırlarda yaşar. Ayrıca bu hayvanlar kış uykusuna da yatar.
Bu hayvanların dikkat çekici özelliklerinden biri, yuvalarını yaparken kullandıkları mimaridir. Varlıklara kendilerine lâzım şeyleri ilham eden, öğreten mânâsına gelen "Mülakkin" ismiyle kendini bildiren Yüce Yaratıcı; bu hayvanlara yuvalarına tuvalet, kuru yaprak ve çimenlerden oluşan uyku odası ve yavruları için ayrı bir oda yapmalarını ilham etmiştir.
Çayır köpeklerinin yuvalarına dikkat edildiğinde ilginç bir şeyle karşılarız. Yuvaları için yaptıkları tepecik şeklindeki girişlerden biri yüksek, diğeri ise alçaktır.
Bu yükseklik farkı tesadüfî değildir. Bu farktan dolayı hava basıncı, alçak tepecikte daha fazladır. Bu fark sayesinde yuvanın içinde yüksek tepeciğe doğru bir hava akımı oluşur. Bu hava akımı, çayır köpeklerinin yuvalarının havalandırılmasına vesile olur. Elbette şuursuz bu hayvanlara yuvalarını yaptıran akılları değil, onları gözeten Rahman bir Zat'ın sevkidir.
Bu kanunun müşahede edildiği yapılardan biri de, bitki yapraklarıdır. Yaprakların alt tarafına yerleştirilmiş gözenekler üzerinden bitkiye gaz alışverişi yaptırılır. Bilhassa su bitkilerinde bu gözenekler, yaprağın iç kısmına hava kanalları ile bağlıdır. Rüzgâr estiğinde, yaprağın şeklinden dolayı üst kısmında rüzgârın hızı, alt kısmında ise hava basıncı daha fazla olur. Böylece yukarı doğru meydana gelen kuvvetle birlikte hava, yaprağın alt kısmından girip üst kısmından çıkar.
Afrika termitlerinde, örümceklerde, süngerlerde, deniz salyangozlarında ve daha nice canlıda, Rahmân'ın bu tecellisi görülmektedir. Bu da bize Güneş'in tek olmasına rağmen, denizdeki her zerrede aksinin olması gibi, Vâhid'in varlığını haber verir.
[SES]http://www.sizinti.com.tr/dosyalar/sesler/64kbps/314/973.mp3[/SES]
