İletişim, karşılıklı bilgi alışverişi amacına yönelik bütün etkinliklerdir. İletişim en az iki katılımcının, en az bir yönde bilgi geçişi yapması temeline dayanır.
Belirli mesajların kodlanarak bir kanal aracılığıyla bir kaynaktan bir hedefe/alıcıya aktarılması süreci.
Başka bir ifade ile;
İletişim; duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla iki kişinin karşılıklı olarak birbirlerine aktarmasıdır. Etkileşimin olduğu her yerde iletişim ve iletişimin olduğu her yerde etkileşim vardır. Bu iki unsur, birbirlerinin vazgeçilmez parçalarıdır.
İnsanlar arası iletişimler temel olarak duygu ve düşünce alışverişini yürütme düzenleridir. Bu arada ana unsur “anlatmak” tır. Anlatmanın amacıysa “anlaşılmak”tır. Anlatmanın ve anlaşılmanın temelinde yatan sebep “anlaşmak” tır. iletişimde anlaşmaya zemin hazırlayacak ve anlaşmayı kolaylaştıracak bazı temel ilkeler ve özellikler vardır.
İletişimin öğeleri
Gönderici: İletiyi hazırlayan, gönderen kişi.
Alıcı: İletinin gönderildiği kişi.
İleti: Gönderilmek istenen bilgi, düşünce, duygu ve benzerinin kanal aracılığı ile şifrelenmesidir. Bu şifre genelde dildir.
Kanal: İletinin göndericiden alıcıya ulaştığı yol, araç.
Bağlam: İletişimin gerçekleştiği ortam.
Dönüt: İletideki amacın yerine getirilmesidir.
Gösterge: Kendi dışında başka bir şeyi gösteren, düşündüren, onun yerini alabilen, kelime, nesne, görünüş ve olgular göstergedir. Resimler, müzik parçaları, flamalar, trafik işaretleri, edebi metinler gösterge olarak ele alınır. İletişim göstergeler aracılığı ile sağlanır.
İletişimin temelleri
1. Bir kişiye değil, bir kişiyle iletişim kurarız. Taraflardan biri hattan çıkmışsa, başarı ihtimali yoktur.
2. iletişim bilgiden ayrı bir şeydir. İletişim bir davranış, bilgiyse muhtevadır. Mesajın ifade tarzıyla (iletişim) mesaj birbirine karıştırılmamalıdır. İletişim, muhatap merkezli bir tutumu gerekli kılar.
3. İletişim tekrarlanamaz. İlk denemeden sonra bir daha benzer bir iletişim ihtimali yoktur.
4. Mesajı (sözlü sözsüz) bütünüyle dikkate almak gerekir.
5. İletişim sırasında taraflardan biri aldatıldığını anlarsa, iletişimin sağlıklı devam etmesi mümkün olmaz. Bu sebeple iletişimin temeli, doğru söz olmalıdır.
6. iletişimde yumuşak üslup, bir başka temel esastır.
Thomas Jefferson üslüp ve esaslar konusunda şöyle diyor:
“Üslup problemlerinde akıntıyla birlikte yüz ama esaslar sözkonusu olduğunda bir kaya gibi diren!”
Etkili iletişimin temelinde “farkında olma” yatar. İyi bir iletişimci hem kendi iç dünyasını (duygu, düşünce ve tu tutummlarını) iyi tanır, hem de karşıdaki kişinin davranışlarını gerçekçi şekilde de değerlendirmesini bilir. Yüz ifadeleri, bedenin duruşu, sesin titreyişi ya da iniş çıkışı, muhatabın iç dünyası hakkında ipuçları verir. İyi bir iletişimci ipuçlarını anında görür ve değerlendirir.