iltica statüsü kabul edilen yabancılar
bilim, pedagoji, kültür ve sosyal branşlar konusunda eğitim verecekler
diplomatik ve meslek konsolosluğu personelleri ve bunların hizmetlileri
yasa ile tanınan kilise ve dini birliklerde çalışanlar
gemilerde çalışanlar
özel yöneticiler ve eşleri ile hizmetlerinden feragat edilemeyen en az bir seneden beri yönetici ile çalışan hizmetliler
basın mensupları
araştırmacılar ve sanat eğitimi verenler
Avrupa Birliği eğitim ve araştırma programı çalışanları
bu Yasaya tabi olmadan çalışabilirler. Bu gruplar dışında çalışacak yabancıların çalışmak için izin talebinde bulunmaları gerekmektedir. Yasada izinler üç ana grupta toplanmıştır:
- Çalıştırma izni (Beschäftigungsbewilligung)
- Çalışma izni (Arbeitserlaubnis)
- Muafiyet belgesi (Befreiungsschein)
Çalıştırma izni:
İş pazarının durumunun ve gelimesinin imkan vermesi ve kamu çıkarına ters düşmemesi halinde belirli bir yabancıyı çalıştırabilmesi için işverene verilen izindir ve en fazla bir yıl sürelidir. Çalıştırma izni sadece belirli bir iş yerinde ve belirli bir iş için geçerlidir. Çalıştırma izni için yaptığı başvuruda iznin verilmesinde etkili olabilecek hususlarda bilerek yanlış beyanda bulunan veya bunları gizleyenlerin izinleri iptal edilir.
İlk kez çalıştırma izni verilmesi iş piyasasının durumuna ve çalışma izinleri kontenjanına bağlıdır.
Yabancıları Çalıştırma Yasası'nda her yıl Avusturya vatandaşı olmayan işgüçlerinin çalıştırılması için çalışma izinleri kontenjanının (Höchstzahlen) saptanabileceği öngörülmüştür. Halihazırda Avusturya'da çalışan ve işsiz yabancıların payının bütün ülkedeki toplam işgücü potansiyelinin %8'ini aşmaması gerekmektedir. Bu oranın kendilerine çalışma izni verilmesi bir hak teşkil eden gruplar da söz konusu olduğunda %9'a çıkarılması mümkündür.
Çalışma izni:
Son 14 ay içinde toplam olarak 52 hafta yasal çalışması bulunan yabancıya veya çalışma iznine sahip yabancıların en az bir yıl süreyle Avusturya'da yasal yerleşmiş eşleri veya reşit olmayan bekar çocuklarına çalışma izni verilir. Bu izin son çalışma izninin verildiği eyalet içinde ve azami 2 yıl süre ile geçerli olacak şekilde düzenlenir.
Çalışma izni, son 2 yıl içinde toplam 18 ay yasal çalışılması halinde azami 2 yıl süre ile geçerli olacak şekilde uzatılır. Çalışma izni için yaptığı başvuruda izin verilmesinde etkili olabilecek hususlarda bilerek yanlış beyanda bulunan veya bunları gizleyenlerin izinleri iptal edilir.
Muafiyet belgesi:
Muafiyet belgesi Avusturya'nın her yerinde ve her iş için geçerlidir. Ancak Federal Ekonomi ve Çalışma Bakanlığı bazı meslekler için tüzükle sınırlama getirebilir.
Muafiyet belgesi, yasal olarak Avusturya'da ikamet eden
- Son 8 yıl içinde en az 5 yıl yasal çalışmasının bulunan kişilere veya
- Anne ve babasından biri son 5 yıl içinde yasal olarak en az 3 yıl Avusturya'da çalışmış olan ve zorunlu eğitiminin son tam yılını Avusturya'da tamamlamış olan gençlere veya
- Muafiyet belgesi sahini yabancıların en az bir yıl süreden beri Avusturya'da yaşayan eşleri ve reşit olmayan bekar çocuklara
verilir.
Çalışma izni veya muafiyet belgesi için yaptığı başvuruda izin verilmesinde etkili olabilecek hususlarda bilerek yanlış beyanda bulunan veya bunları gizleyenlerin izinleri iptal edilir.
Bir Avusturya vatandaşı ile evli olması dolayısıyla muafiyet belgesi verilenlerin bu izinleri evlilik sona erdiğinde iptal edilir. Ancak evlilik en az 5 yıl devam etmiş ise süresi dolduğunda izin yine 5 yıl uzatılır.
Yabancı işçi bir iş yerinde çalışırken, çalıştırma veya çalışma izninin ya da muafiyet belgesinin aslını, gerektiğinde yapılacak kontrolde göstermek üzere yanında bulundurmak zorundadır.
KİLİT İŞGÜCÜ İSTİHDAMI
Çalışma Dairesi (AMS) ve Belediye Dairesi MA 20 ortaklaşa bir işlemle yabancıya kilit personel olarak yerleşme izni verilip verilmeyeceğini tespit ederler.
Yabancıyı çalıştırmaya hazır bir işyerinin bulunması şarttır. Kilit işgücü olarak yerleşme izni önce 18 ay süreyle verilir. Bu izin çalışma iznini de içerir. Eğer bu sürede toplam 12 ay kilit işgücü olarak çalışılırsa, uzatmada sınırsız yerleşme izni (Niederlassungsbewilligung-unbeschränkt) verilir. Yüksek öğrenimlerini Avusturya'da tamamlamış olan üniversite mezunları, kilit işgücü olma şartlarını yerine getirdiklerinde, kontenjana bağlı kalınmadan bu yerleşme iznini alabilirler.
"Kilit işgücü" sayılabilmek için;
- Avusturya iş piyasasında istenilen özel öğrenime veya gerekli pratik tecrübeye sahip olmak ve
- Hedeflenen işte her yıl belirlenen en yüksek prime esas kazancın en az % 60'ı tutarında brüt aylık alacak olmak (halen ayda yaklaşık 2.250,- Euro) gerekmektedir.
Kilit işgücü olarak bir yabancının çalıştırılabilmesi için ayrıca;
- söz konusu istihdamın ilgili bölge iş piyasası için özel bir önem taşıması veya
- yeni iş yerlerinin sağlanmasına ya da mevcut iş yerlerinin güvence altına alınmasına katkıda bulunması veya
- yabancının şirket yönetiminde söz sahibi olması veya
- söz konusu belirli bir yatırımının transferini de beraberinde getirmesi veya
- yabancının yüksek okul eğitiminin ya da özel kabul edilen bir eğitiminin bulunması gerekmektedir.
Yabancı öğrenciler Avusturya'da yüksek öğrenimlerini tamamladıkları takdirde kilit işgücü için diğer şartların oluşması halinde kota sınırlamasına tabi olmaksızın kilit işgücü olarak iş müsaadesi alabilirler.
