Şayet bir kişi işsiz kalmış ise geçim güvencesi olarak ‘Arbeitlosengeld’ için başvurabilir.
Şartları...
Esasi itibariyle aslında başvuru şartları işsiz, çalışabilir (‘invalid’ olmayan yani sakat olmayanlar), çalışmaya hevesli olan herkes, iş ve işçi bulma aracılığı egenim altında olmak; yani işçi (serbest olmayan çalışma) olarak bir yerde çalışabilir olması. Vatandaş olmayan kişilerde ayrıyeten oturum- ve çalışma izni gerek.
Bir başka şart ise işsiz kalan bu kişinin işsiz kalmadan önce belli bir süre calışmış olması gerekiyor ve bu gelir süresini (‘Bezugsdauer’) kullanarak tüketmemiş olması gerek.
İlk defa ‘Arbeitslosengeld’den yararlananlar için:- son iki sende en az 52 hafta
- gençlerde 25 yaşını doldurana kadar son 12 ayda en az 26 hafta
çalışma süreleri gerekmekte.
Çalışma süresi sayabilmek için çalışmış olduğunuz işin ‘işsizlik sigortası’ (‘arbeitlosenversicherungspflichtige Beschäftigung’) olması gerekmekte. Çalışmış olduğunuz iş’de işçi (serbest olmayan çalışma) iseniz ve geliriniz 357,74 € geçmekteyse ozaman işiniz için ‘işsizlik sigortası’ ödenir.
Şayet tekrar ‘işsizlik yardımı’ için başvuruluyorsa ozaman başvuru tarihinden itibaren son bir sende 28 hafta çalışmış olmanız yetmektedir.
Hastalık durumları (‘Krankenstand’) ve askeri veya zivil hizmet zamanları’da (‘Präsenz-’ ve ‘Zivildienst’) işsizlik sigortanız işlemektedir.
Nasıl talep edilinir?...
İşsizlik yardımı için bizzat kendiniz bölgesel yetkili şubede (‘AMS-Arbeitsmarktservice’) başvurmanız gerekmekte.
Bu dilekçe işsizliğin başlangıcının 7 gün içerisinde başvurulması gerekiyor. Şunu belirteyim ki şayet dilekçeyi geç verdiyseniz, başvuruyu verdiğiniz tarihten itibaren yardım alırsınız yani geçmişe etkili değildir.
Başvurunuzda getireceğiniz dokümanlar ‘e-card’, ‘Meldezettel’, ‘Geburts-
urkunde’ ve evliyseniz ‘Heiratsurkunde’. Size bunun üzerine o günün tarihiyle bir dilekçe verilir ve bunu geri vermeniz için bir ‘termin’ yapılır. Ayrıca eksik dokümanlarınız varsa verilmiş olunan terminde getirmeniz istenir. Tabiki o terminede yinede bizzat kendiniz gitmeniz gerekmekte. Verilmiş olan termini ciddiye almanız gerekiyor çünkü şayet inandırıcı bir mazereteniz (örneğim hasta olamak) yok ise, işsizlik parası ilk dilekçeyi alıp, termin aldığınız günden itibaren değilde, dilekçeyi geri verdiğiniz zamana bakar.
İşsizlik parası için vermiş olduğunuz dilekçenin cevabı yazılı gelmekte. Şayet vermiş olduğunuz dilekçe ya tüm ya da tam hak verilmemiş ise iki hafta içinde size gönderilmiş olan ‘Bescheid’e itiraz etme hakkınız var.
Ne kadar zaman ‘işsizlik parası’ alabilirim? (‘Bezugsdauer’)...
İşsizlik parası 20 hafta süresiyle ödenmektedir ve bazı durumlar itibariyle uzamaktadır:
- 30 hafta, şayet son 5 senede en az 3 sene (= 156 hafta)
- 39 hafta, şayet 40. yaşı doldurduysanız ve son 10 senede en az 6 sene (= 312 hafta)
- 52 hafta, şayet 50. yaşı doldurduysanız ve son 15 senede es az 9 sene (= 468 hafta)
işsizlik sigortası olan bir işde çalıştıysanız.
Ne kadar işsizlik parası alabilirim?...İşsizlik parasının hesaplanılmasında son geliriniz baz alınır. Ayrıca aileniz var ise bu üyeler içinde ek ücret ödenir. Şayet hesapta 772,40 €’ya (‘Ausgleichzulagenrichtsatz’) varılmıyorsa bu fark kapatılır ve en az bu mebla ödenir.
İşsizlik parası net yani kesintisiz ödenir. Bu ödemeler ay bittikten sonra havale edilir ya da posta yoluyla gönderilir.
Şayet tam ne kadar işsizlik yardım parası alırım diye merak ediyorsanız Bundesrechenzentrum - Berechnung des Anspruchs auf Arbeitslosengeld sayfasına girerek ‘AMS’in vermiş olduğu bu bedava servisden yararlanabilirsiniz.
Mag.iur. Mahmut Şahinol
