Zariyat 50. O halde hemen Allah'a kaçın; haberiniz olsun ki, ben size ondan gelen açık bir uyarıcıyım. 51. Allah'la beraber baÅŸka bir tanrı uydurmayın; haberiniz olsun ki ben size ondan gelen açık bir uyarıcıyım. Muhammet söylemiÅŸ gibi. Çünkü “de ki” ifadesi yok?
Cevap
BilindiÄŸi üzere Kur’an’ın mucizeliÄŸinin en önemli yönlerinden biri onun îcazı(vecizliÄŸi)dir. Bu üslupta özellikle, az bir sözle çok manalar ifade etmek yanında, ifadede bir çok kelimeyi hazf ederek(kullanmayarak) bir konuyu açıklamak hususu kendini göstermektedir. Kur’an’da bu tür ayetlerin sayısı yüzleri geçer.
Ä°ÅŸte bu harika üslubun bir yansımasını da bu ayetlerde görüyoruz. Allah’ın kudretinin haÅŸmetini gösteren 47-49. ayetlerden sonra, 50-51. ayetlerde “böyle sonsuz kudret sahibi bir zata karşı isyan bayrağı açılmaz, ona meydan okunmaz; insanlar için onunla barışmak, onun hoÅŸnutluÄŸunu kazanmak, ondan yine ona sığınmak, onun rahmet kucağına atılmaktan baÅŸka bir çarelerinin olmadığı” ifade edilmiÅŸtir. Fakat bir uyarı üslubu olan bu ayetlerde, tefennün yapılmış, farklı bir üslup benimsenmiÅŸ, önceki ayetlerde ilahî kudretin nakışları doÄŸrudan Allah tarafından seslendirilmiÅŸken, bu son iki ayette elçinin lisanıyla çaÄŸrı yapılmıştır. Çünkü, farklı üslup ve farklı çaÄŸrı, farklı hitap kaynağından gelmesi daha tesirli, daha dikkat çekici olur.
Ä°ÅŸte bu ayetlerde, “Allah'a kaçın… Allah'la beraber baÅŸka bir tanrı uydurmayın” çaÄŸrılarında veciz üslup kullanılmış ve “kul= De ki:” sözcüğü melhuz olarak hazf edilmiÅŸtir(varlığını çaÄŸrıştıracak bir konumda kullanılmamıştır). Ancak, kullanılmayan kelimenin “kul= De ki “ olduÄŸunu çaÄŸrıştıran bir cümle olarak –mealen-: “ben size ondan gelen açık bir uyarıcıyım” ifadesine yer verilmiÅŸtir. (Kul takdiri için bk. Razî, Ä°bn AÅŸur, ilgili ayetlerin tefsiri).
Kur’an’da baÅŸtan sona kadar, ihtiyaç duyulan her yerde “Kul” kelimesi açıktan veya zımnen vardır. Bu iÅŸin ehli tarafından kabul edilen ilmî bir kuraldır.
Kaynak:Sorularla islamiyet
