İklim Tipleri
 

Dünya'da İklim ve Doğal Bitki Örtüsü

http://www.muhakeme.net/clear.gif


Dünya'da Görülen İklim Tipleri

Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik ve yağış özelliklerinin uzun süre etkili olmasıyla iklim tipleri belirmektedir. İklimi oluşturan bu öğelerden birinin ya da ikisinin farklı olması, değişik iklim tiplerinin ortaya çıkmasına neden olur.

Dünya'da görülen iklimler, sıcak kuşak iklimleri, ılıman kuşak iklimleri ve soğuk kuşak iklimleri olarak üç ana bölümde toplanır

Sıcak Kuşak İklimleri

Sıcak Kuşak İklimlerinin Ortak Özellikleri

• Yıllık sıcaklık ortalamaları 20°C'nin üstündedir.
• Sıcaklık farkları Ekvator'dan uzaklaşdıkça artar.
• Soğuk mevsim yoktur.
• Yağış özellikleri farklılık gösterir.

Ekvatoral İklim





Ekvatoral İklimin Özellikleri

Yıllık sıcaklık ortalamasının 20°C'nin üstünde olduğu ekvatoral iklimde yıl boyunca yaz koşulları yaşanır.

Güneş ışınları, yıl boyunca dik ve dike yakın açılarla geldiğinden yıllık sıcaklık farkı azdır.

Yıl boyunca yükseltici hava hareketlerine bağlı olarak konveksiyonel yağış görülür.

Yıllık yağış miktarı 2000 mm'nin üzerindedir. Her mevsimin yağışlı olduğu ekvatoral bölge akarsularının rejimleri düzenlidir ve yıl boyunca bol su taşır. Güneş ışınlarının dik geldiği Mart ve Eylül aylarında yağışlar artar. Bu nedenle ekinokslarda (21 Mart - 23 Eylül) akarsularda kabarma olur.

Konveksiyonel Yağış : Isınan havanın yükselerek soğuması ile oluşan yağışlardır.

UYARI :Ekvatoral iklimde yıllık sıcaklık farklarının az olması güneş ışınlarının yere değme açılarının az değişmesiyle, günlük sıcaklık farklarının az olması ise nem oranının yüksek olmasıyla ilgilidir.

Ekvatoral İklimin Doğal Bitki Örtüsü





Yıl boyunca sıcaklık ve nem koşulları elverişli olduğundan sürekli yeşil kalabilen yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan gür ormanlardır. Yağmur ormanları adı verilen bu ormanlardaki ağaçların boyu yağış miktarının fazla olması nedeniyle 40-60 m lere kadar çıkabilir. Ormanaltı floarası da çok zengindir.

Ormanaltı Florası :Orman örtüsü altında loş ortamda yetişen, çoğunlukla ot ve sarmaşık türlerinin oluşturduğu bitki topluluğudur.

Ekvatoral İklimin Görüldüğü Yerler

10° Kuzey ve Güney enlemleri arasında,

Güney Amerika'da Amazon Havzası'nda,

Afrika'da Kongo Havzası'nda ve Gine Körfezi kıyılarında,

Asya'da Endonezya Adaları'nda görülür.

Yazları Yağışlı Tropikal İklim (Savan)

Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'nin üstündedir.

Yazlar sıcak ve yağışlı, kışlar sıcak ve kurak geçer

Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yaz aylarında konveksiyonel yağışlar görülür.

Kış aylarında subtropikal yüksek basıncın (DYB) etkisinde kaldığından kış kuraklığı belirgindir.

Yıllık yağış miktarı 1000 mm civarındadır.

UYARI :Savan ikliminde günlük sıcaklık farkları, nemlilik nedeniyle yazın az, kışın fazladır.

Yazları Yağışlı Tropikal İklimin (Savan İklimi) Doğal Bitki Örtüsü

Yaz yağışlarıyla yeşeren, uzun boylu, gür ot topluluklarıdır. Bunlara savan adı verilir. Savanlar arasında yer yer kurakçıl ağaçlar görülür. Akarsu boylarında ise galeri ormanları görülür.
Galeri Ormanları : Savanlardaki, küçük akarsu boylarında görülen, çoğunlukla 50-100 m genişliğinde, bir akarsu ağı biçiminde uzanan ve sürekli yeşil kalabilen nemli ormanlardır. Galeri ormanları olarak adlandırılmalarının nedeni, ağaçların, akarsuyun üstünü bir galeri şeklinde kapatmasıdır.

Yazları Yağışlı Tropikal İklimin (Savan İklimi) Görüldüğü Yerler

10° enlemleri ile dönenceler arasında,

Orta Amerika'da,

Sahra Çölü ile Ekvatoral Afrika arasında,

Güney Afrika'da,

Güney Amerika'da,

Kuzey Avustralya'da,

Madagaskar'ın batısında görülür.

Muson İklimi





Muson İkliminin Özellikleri

Kış sıcaklığı 10°C - 20°C arasında değişir. Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C nin üstündedir.

Muson rüzgarlarının etkisiyle yazlar sıcak ve bol yağışlı geçer. Kışlar ise ılık ve kuraktır.

Çoğunlukla 2000 - 5000 mm arasında değişen yıllık yağış miktarı bazı yerlerde 10000 mm'yi geçmektedir. Örneğin Hindistan'ın Çerapunçi kasabasında yıllık yağış miktarı 12000 mm'yi bulmaktadır.

Yaz aylarında orografik yağışlar görülür.

Orografik Yağışlar : Nemli hava kütlelerinin bir dağ yamacına çarparak yükselmesi sonucunda oluşan yağışlardır.



Muson İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Yağışın fazla olduğu yerlerde, kış aylarında yapraklarını döken yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar görülür. Bu ormanlara muson ormanları denir.



Muson İkliminin Görüldüğü Yerler





Güney, Doğu ve Güneydoğu Asya kıyılarında,

Madagaskar'ın doğusunda,

Avustralya'nın kuzeydoğusunda,

Kuzey Amerika'nın güneydoğu kıyılarında görülür.

Çöl İklimi





Çöl İkliminin Özellikleri

Günlük ve mevsimlik sıcaklık farklarının azla olması karakteristik özelliğidir.

Yağışlar yok denecek kadar azdır.

Sıcaklık farklarının fazla olması, kayaların fiziksel olarak parçalanıp ufalanmasına neden olur.

Kimyasal çözülme yetersiz olduğundan toprak oluşumu zordur.




Çöl İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Kuraklığa uyum sağlamış olan kurakçıl otlar ve çalılardan oluşur. Kuraklığa en iyi uyum sağlamış bitkiler, gövdesinde çok miktarda su biriktirebilen kaktüslerdir. Üzerlerindeki küçük dikenler, bitkinin ısı kaybını azaltmaktadır. Ayrıca yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde vahalar oluşmuştur.

Vaha : Çöllerde suyun bulunduğu, bitkilerin yetişebildiği, insanların yerleşip barındığı yerdir. Vahalar akarsu boylarında, kuyuların açıldığı yerlerde, büyük su kaynakları yanında gelişmiştir.



Çöl İkliminin Görüldüğü Yerler





Asya Kıtası'nda; Arabistan, Gobi, Taklamakan Çöllerinde,

Kuzey Amerika'da; Kaliforniya, Nevada, Kolorado, Meksika Çöllerinde,

Afrika'da; Büyük sahra, Kalahari, Namibya Çölleri'nde,

Avustralya'da; Büyük Kum Çölü'nde,

Güney Amerika'da; Atakama Çölü'nde görülür.

UYARI : Çöllerin en büyük bölümü Kuzey yarım Küre'dedir. Bu durum, karaların Kuzey Yarım Küre'de Güney Yarım Küre'den daha fazla olmasının sonucudur.

Ilıman Kuşak İklimleri

Ilıman Kuşak İklimlerinin Ortak Özellikleri

Yıllık sıcaklık ortalamaları 20°C'nin altındadır.

Sıcaklık farkları belirgindir.

4 mevsim yaşanır.

Akdeniz İklimi





Akdeniz İkliminin Özellikleri

• Yazları sıcak ve kurak geçer.
• Yıllık ortalama sıcaklık 18°C - 20°C arasında değişir.
• Yazın genişleyen subtropikal antisiklon (DYB), Akdeniz iklim bölgesinde yaz kuraklığını belirginleştirir.
• Kışlar ılık ve yağışlıdır. Çünkü kış aylarında gezici alçak basınçlar cephesel yağışlara neden olur.
• Yıllık ortalama yağış miktarı 600-1000 mm arasında değişir ve yağış rejimi düzensizdir.
• Kar yağışı ve don olayı ender görülür.

Don Olayı : Havanın açık ve durgun olduğu kış gecelerinde aşırı ısınma nedeniyle toprak donar. Don olayı tarımsal üretime büyük ölçüde zarar verir. Karasal bölgelerde don olayı sık görülür.

Akdeniz İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Kısa, bodur ağaç ve çalılardır. Bu bitki örtüsüne maki adı verilir. Yaz kuraklığına uyum sağladığından yaprakları genellikle sert, tüylü, ince ve uzundur.

Zeytin, defne, keçiboynuzu, mersin, lavanta, kekik ve zakkum maki bitki topluluğu içinde yer alır.

Akdeniz İkliminin Görüldüğü Yerler





Akdeniz çevresindeki ülkelerde,

Güney Portekiz kıyılarında,

Afrika'da Kap Bölgesi'nde,

Güneybatı Avustralya kıyılarında,

Orta Şili'de,

Kuzey Amerika'da Kaliforniya yöresinde,

Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Güney kıyılarında görülür.

UYARI : Akdeniz iklimi genellikle 30°-40° enlemleri arasında görülür.



Ilıman Kuşak Okyanus İklimi


Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Özellikleri

• Orta Kuşak kıtalarının batı kıyılarında, batı rüzgarlarının ve sıcak su akıntılarının etkisiyle gelişen bir iklim tipidir.
• Yıllık ortalama sıcaklık 20°C'nin altındadır.
• Sıcaklık farkları belirgin değildir.
• Yazlar serin ve yağışlı, kışlar ılık ve yağışlı geçer.
• Her mevsim yağışlıdır. Sonbahar ve kış yağışları daha belirgindir.
• Kar yağışı ve don olayı ender görülür.
• Kış aylarında cephesel, yaz aylarında hem cephesel hem de yükselim yağışları görülür.

UYARI : Okyanus ikliminin belirmesinde temel etken batı rüzgarları ve sıcak su akıntılarıdır.



Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan karma ormanlardır.

Yer yer çayırlar görülür.



Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Görüldüğü Yerler





Kuzey Amerika'nın batı ve güneydoğu kıyılarında,

Güney Amerika'nın güneybatı kıyılarında,

Batı Avrupa'nın Atlas Okyanusu kıyılarında,

Yeni Zellanda'da,

Afrika'nın güneyinde,

Avustralya'nın doğusunda,

Tasmanya'da görülür.



Ilıman Kuşak Karasal İklim



Ilıman Kuşak Karasal İklimin Özellikleri

• Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.
• Günlük ve mevsimlik sıcaklık farkları belirgindir.
• En yağışlı mevsim ilkbahardır.
• Don olayı sık görülür.
• Sıcak çöllerin kenarlarında görülen karasal iklimde yaz mevsimi kısa sürer.

UYARI : Ilıman karasal iklimde kış aylarındaki yağış azlığı, termik yüksek basıncın etkili olmasına bağlıdır. Yazın görülen yağışlar ise konveksiyoneldir.



Ilıman Kuşak Karasal İklimin Doğal Bitki Örtüsü

İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan kısa boylu otlardır. Bunlara step ya da bozkır denir. Steplere Kuzey Amerika'da preri, Güney Amerika'da pampa adı verilir. Yüksek yerlerde yer yer iğne yapraklı ağaçlar görülür.



Ilıman Kuşak Karasal İkliminin Görüldüğü Yerler

Kuzey ve Güney Amerika'nın iç kısımlarında,

Anadolu'nun iç kısımlarında,

Irak'ta,

İran'da,

Türkistan'da,

Afrika'nın iç kısımlarında,

Avustralya'nın iç kısımlarında görülür.



Soğuk Kuşak İklimleri

60° - 90° enlemleri arasında görülür.

Sıcaklık yıl boyunca düşüktür.

İklimin elverişsiz olması tarımı sınırlandırmaktadır.



Soğuk Kuşak Karasal İklim




Soğuk Kuşak Karasal İklimin Özellikleri

Bu iklim iki alt bölüme ayrılır.



Yazı ve Kışı Soğuk Karasal İklim

Yıllık sıcaklık farkları belirgindir.

Yazlar soğuk, yer yer serin ve kısa, kışlar ise çok soğuk, uzun ve karlı geçer. Kar uzun süre toprakta kalır.

En yağışlı mevsim yazdır ve konveksiyonel yağış görülür.

Sıcaklık ortalamalarının Ekvator'a doğru gidildikçe artmasına bağlı olarak bu iklim tipi değişir ve yazları sıcak karasal iklime geçilir.



Yazları Sıcak Karasal İklim

Kış sıcakları -10°C'nin altına inmez.

Yaz sıcaklıkları 20°C nin üstüne çıkar.

Yağış miktarı fazladır. İlkbahar ve yaz yağışları daha belirgindir



Soğuk Kuşak Karasal İklimin Doğal Bitki Örtüsü

İğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır. Bu bitki örtüsüne tayga adı verilir.

Yer yer çayırlar görülür.



Soğuk Kuşak Karasal İklimin Görüldüğü Yerler





Soğuk kuşağın yazları sıcak karasal iklimi,

ABD'nin kuzeydoğusunda,

Kanada'da,

Kuzey Çin'de,

Mançurya'da,

Rusya'da,

Orta Sibirya'da görülür.

Soğuk kuşağın yazları da soğuk karasal iklimi,

Asya, Avrupa ve Amerika kıtalarının kuzeyinde, tundra ikliminin altında bir kuşak halinde görülür.



Tundra İklimi


Tundra İkliminin Özellikleri

• Yazlar çok kısa ve serin geçer. Yaz sıcaklığı 10°C'nin üstüne çıkmaz.
• Yıllık yağış miktarı 250 mm civarındadır.
• Kışlar çok soğuk ve uzun geçer.
• Toprak kış aylarında donmuş haldedir.
• Yaz aylarında toprağın üst kısımlarında çözülmeler görülür ve bataklıklar oluşur.

Tundra İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Düşük sıcaklığa ve kuraklığa uyum sağlamış olan kısa boylu çalılar, otlar ve yosunlardır.

Bu bitki örtüsüne tundra adı verilir.



Tundra İkliminin Görüldüğü Yerler





60°-70° enlemleri arasında,

Asya'da,

Avrupa'da,

Kanada'nın kuzey kısımlarında,

Güney Amerika'nın güney kısımlarında görülür.



Kutup İklimi


Kutup İkliminin Özellikleri

Sıcaklık yıl boyunca 0°C'nin altındadır.

Sıcaklığın düşük olması buharlaşmayı engellediği için yağış az ve kar biçimindedir.

Sürekli donmuş halde olan toprak kar ve buz ile kaplıdır.



Kutup İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Toprak , sürekli kar ve buz örtüsü ile kaplı olduğu için bitki örtüsünden söz edilemez.



Kutup İkliminin Görüldüğü Yerler





Kutuplar çevresinde,

Grönland'da,

Antartika'da görülür.

--->: İklim Tipleri
 

Karasal iklim: Kıtaların orta kesimlerinde deniz etkisinden uzak yerlerde, ve Kuzey Yarım Küre'de etkili olan iklim çeşitidir. Kışları soğuk ve karlı geçer, yazlar ise genellikle sıcak ve kuraktır.

Karasal iklimin görüldüğü yerlerde kış erken başlar ve ortalama olarak 90 gün karın yerde kalma süresi vardır. Yazlar da kış kadar erken başlar ve sıcaktır fakat nem az olduğundan dolayı bu sıcaklık fazla hissedilmez, gece ve gündüz arasındaki sıcaklık ve yıllık sıcaklık farkı çok fazladır.

Genel özellikleri şunlardır:

* Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.
* Yıllık yağış miktarı azdır.
* Yıllık ve günlük sıcaklık farkları yüksektir.
* Bitki örtüsü bozkır dır.

Türkiye'de Karasal İklim, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile İç Batı Anadolu Bölümünde görülür.

* İç Anadolu Bölgesinde en fazla yağış ilkbaharda, en az yağış yazın düşer.
* İç Anadolu da ortalama yağış 287,3[1]-596,8 [2] mm’dir.
* İç Anadolu’nun kış sıcaklık ortalaması, -1, -5 °C, yaz sıcaklık ortalaması, 22-23 °C, yıllık sıcaklık ortalaması ise, 10-11 °C’dir.
* Ege Bölgesinin İç batı Anadolu Bölümünde de yağışlar kıyı kesimine göre azdır.
* Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeydoğu kesiminde yıllık sıcaklık ortalaması, 4-6 °C’dir.
* Kuzeydoğu Anadolu’da kış sıcaklık ortalaması, -7, -10 °C, yaz sıcaklık ortalaması, 17-19 °C’dir.
* Yıllık yağış miktarı, 500-600 mm’dir.
* Güneydoğu Anadolu’da ise ortalama yağış, 400-700 mm’dir.
* Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kış mevsimi çok karlı ve donlu geçmemekle beraber, yaz mevsiminde şiddetli kuru sıcaklar egemendir.
* Güneydoğu Anadolu’da yıllık ortalama sıcaklık, 15-16 °C, kış sıcaklığı, -1,4 °C, yaz sıcaklığı ise, 30-35 °C’dir.
* Yazlar sıcak ve kurak , kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.

--->: İklim Tipleri
 

offf bulamadım hoca ödev vermiştiiii.....

kutup iklimi
 

sıcaklık ve yağış grafiği

bana acilenn kutup ikliminin görüldüğü yerler haritası lazım