Türk Dil Kurumu Başkanı
22 Ocak 1956 tarihinde Adana'da doÄŸdu. Annesinin adı Necla, babasının adı Ahmet Recai’dir. Anne tarafı Adana merkeze baÄŸlı Yolgeçen köyünden, baba tarafı ise Adana’nın YüreÄŸir ilçesine baÄŸlı Karaahmetli köyündendir.
Ä°lköğrenimini Adana’da 1963 - 1968 yılları arasında Celalettin Sayhan Ä°lkokulu’nda yaptı. Ortaokulu Seyhan Işık Lisesinde 1968 - 1972 yıllarında okudu. Lise öğrenimini ise Ä°stanbul’da Fatih Erkek Lisesi’nde 1975 yılında tamamladı. Aynı yıl girdiÄŸi Ä°stanbul Ãœniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden Haziran 1979 döneminde mezun oldu. Kasım döneminde açılan doktora giriÅŸ sınavını kazanarak mezun olduÄŸu bölümde doktora çalışmasına baÅŸladı. Doktora çalışmasını sürdürürken kısa bir süre Ä°stanbul DavutpaÅŸa Lisesinde Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak çalıştı.
22 Ağustos 1980 tarihinde Kültür Bakanlığına bağlı Ansiklopedik Evliya Çelebi Seyahatnamesi Yayın Bürosuna memur olarak naklen atandı. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü binasında faaliyet gösteren bu büroda 1981 yılının sonlarına kadar çalıştı. Büronun kapatılmasından sonra Çukurova Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesine memur olarak atandı ve Fakültenin programında yer alan Türk Dili dersini okutmakla görevlendirildi. 1983 yılının Mart ayında açılan okutmanlık sınavını kazanarak Çukurova Üniversitesi Türk Dili Bölümüne okutman olarak atandı. 1989 yılının Ağustos ayına kadar Çukurova Üniversitesinin Fen-Edebiyat, İktisadî ve İdarî Bilimler, Eğitim fakültelerinde Türk Dili dersini okuttu.
Mayıs 1987’de Saltuk-nâme I (Ä°nceleme-Metin) baÅŸlıklı tezi ile Yeni Türk Dili bilim dalında doktor unvanını aldıktan sonra AÄŸustos 1989’da Çukurova Ãœniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. Hazırlamış olduÄŸu doktora tezinin metin bölümü Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Kaynak Eserler dizisinin 8. eseri olarak yayımlandı. Tamamı üç ciltten oluÅŸan Saltuk-nâme’nin ikinci ve üçüncü ciltlerinin de yayıma hazırlanması iÅŸi Kültür Bakanlığı tarafından kendisine sipariÅŸ verildi. Kısa bir süre içerisinde eserin ikinci ve üçüncü cildini de yayıma hazırladı ve bu ciltler de 1989-1990 yıllarında Kültür Bakanlığı tarafından yayımlandı.
Ekim 1990’da Yeni Türk Dili Bilim Dalında doçent oldu. Doçent olduktan sonra, Türkiye Türkçesi üzerindeki çalışmalarının yanı sıra Türk dilinin diÄŸer bir alanı olan ÇaÄŸdaÅŸ Türk Lehçeleri üzerinde çalışmalar yürüttü. Güneybatı Türk Lehçelerinden Azerbaycan Türkçesi ve Gagavuz Türkçesi, Kuzeybatı Türk Lehçelerinden Kırgız Türkçesi ve Kazak Türkçesi, KuzeydoÄŸu Türk Lehçelerinden Åžor Türkçesi ve Teleüt Türkçesi üzerinde çalışmalar yapmış, bu alanlarda çeÅŸitli makaleler, sözlükler yayımlamış ve yüksek lisans, doktora tezleri yönetmiÅŸtir.
16 Ocak 1996 tarihinde Türk dili ve Türk dilinin lehçeleri ile ilgili çeşitli makaleleri, bildirileri, kitapları ve hazırlamış olduğu profesörlük takdim tezi ile Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Türk dili profesörlüğüne yükseltilmiştir.
Son yıllarda yaÅŸanan Türkçenin yabancı dillerin etkisi altında kalması, özellikle biliÅŸim teknolojisinde yabancı kaynaklı terimlerin yaygınlaÅŸması, üzerine bilgisayar terimlerinin TürkçeleÅŸtirilmesi ve bilgisayarda Türkçenin yanlışsız kullanılması çalışmalarına baÅŸlamıştır. Bilgisayar terimlerinin TürkçeleÅŸtirilmesi çalışmasının baÅŸarıya ulaÅŸabilmesi ve sonuç verebilmesi için bilgisayarcılardan, bilgisayar programcılarından, Ä°ngiliz filologlarından ve Türk dili uzmanlarından oluÅŸan bir çalışma grubu kurmuÅŸtur. Türk Dil Kurumu'nun desteklediÄŸi “Bilgisayar Terimleri Sözlüğü Projesi”nin baÅŸkanlığı görevini yürütmüştür. Proje, çalışmalarını tamamlamış ve Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu yayımlanma aÅŸamasına gelmiÅŸtir.
Bilgisayar alanındaki çalışmalarının yanı sıra Ä°nternet'te Türkçenin ve Türkçe içeriÄŸin yaygınlaÅŸması için çalışmalar baÅŸlatmıştır. Åžubat 1997’de Türkoloji Dünyası aÄŸ kümesini (web site), Kasım 1998’de ise Türkoloji HaberleÅŸme Grubunu kurmuÅŸtur. AÄŸ ortamında yayımlanan dünyanın ilk sanal Türkoloji dergisi Sanal Türkoloji AraÅŸtırmaları Dergisi’ni 1999’da yayımlamıştır.
1995’te Adana’da Türkoloji AraÅŸtırmaları adıyla yayın dizisi baÅŸlatmıştır. Bu dizide bu güne kadar Türkoloji ile ilgili on kitap yayımlanmıştır.
1995 yılında Türk Dil Kurumu aslî üyeliÄŸine, 1998’de ise Türk Dil Kurumu Yürütme Kurulu üyeliÄŸine seçilmiÅŸtir.
Çukurova Ãœniversitesinde Türk dili, edebiyatı, tarihi üzerinde araÅŸtırmalar yapmak üzere 1996’da Türkoloji AraÅŸtırmaları Merkezini kurmuÅŸtur. Yaklaşık beÅŸ yıl Türkoloji AraÅŸtırmaları Merkezinin Müdürlüğünü yapmıştır. 1993’ten 2001 yılına kadar Çukurova Ãœniversitesi Rektörlüğü Türk Dili Bölüm BaÅŸkanlığı görevini yürütmüştür.
15 Nisan 2001 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan üçlü kararname ile Türk Dil Kurumu BaÅŸkanlığı'na atanmıştır.
Merkezi Ankara’da olan Türk Kültürünü AraÅŸtırma Enstitüsü, Genel SekreterliÄŸi ABD’de bulunan Uluslararası Sürekli Altayistik Konferansı (Permanent International Altaistic Conference PIAC)’nın üyesidir. 2002 yılında ise Tataristan Bilimler Akademisi ÅŸeref üyeliÄŸine seçildi. PIAC 2003 yılı toplantısı Prof. Dr. Akalın’ın dönem baÅŸkanlığında Türkiye Cumhuriyeti’nin 80. yılı etkinlikleri kapsamında Haziran 2003 tarihinde Ankara’da yerli ve yabancı bilim adamlarının katılımıyla toplanmıştır.
Yirmi beş yıl Çukurova Üniversitesinde idari ve akademik çeşitli kademelerde görev yaptıktan sonra 6 Mart 2006 tarihinde Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne naklen atanmıştır. Hâlen asıl kadrosu Hacettepe Üniversitesinde olmak üzere Türk Dil Kurumu Başkanlığı görevini yürütmektedir.
