Mahmut Şevket Paşa V. Mehmet Reşat saltanatında 23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913 tarihleri arasında dört ay ondokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
1856 yılında BaÄŸdat’ta doÄŸdu. Babası Basra mutasarrıfı Kethüdâzâde Süleymân Beydir. Mahmud Åževket, ilk öğrenimini BaÄŸdat’ta yaptı. Sonra Ä°stanbul’a gelerek askerî okulda tahsilini tamamlayıp, 1882’de kurmay yüzbaşı olarak orduya katıldı. Almanya’da dokuz yıl, Fransa’da bir müddet kalarak, batı kültürünü öğrendi. Bu sırada zırhlı kuleler ve ateÅŸli silâhlar hakkında incelemelerde bulundu.
1901’de paÅŸa olduktan sonra Mekke-i mükerreme ile Medîne-i münevvere arasında telgraf hattı döşetme vazifesiyle Hicaz’a gönderildi. Orada fazla kalmayıp, tekrar Ä°stanbul’a döndü. 1905’te Kosova VâliliÄŸine getirildi. 1908’de Ä°kinci MeÅŸrûtiyetin îlânından sonra, Üçüncü Ordu komutanlığına, kısa bir müddet sonra da Rumeli Vilâyeti MüfettiÅŸ-i UmûmiliÄŸine getirildi. 31 Mart Vakası üzerine toplanan ve Hareket Ordusu adı verilen birliklerin başına geçerek, Ä°stanbul’a geldi.
Sultan Abdülhamid Hanın tahttan indirilmesinde önemli rol oynadı. Ä°stanbul’a hâkim olduÄŸu bu sırada örfî idâre îlân ederek, suçlu-suçsuz demeden Ä°ttihatçılara ve kendisine muhâlif pek çok kimseyi îdâm ettirdi. Etrafında topladığı pek çok Balkan çetecisiyle saraya girerek, kıymetli eÅŸyâları yaÄŸmaladı. Hazineyi, asırlardan beri toplanmış olan kıymetli yâdigârları ve dünyânın en zengin kütüphânelerinden olan saray kitaplığını yaÄŸma ettirdi.
Abdülhamid Hana düşmanlığıyla tanınan Tevfik Fikret bile bu yaÄŸmaya dayanamayıp “Hân-ı YaÄŸma” adlı ÅŸiirini yazdı. Netîcede Mahmud Åževket PaÅŸa, 1909’da kurulan Hakkı PaÅŸa kabinesinde harbiye nâzırı oldu. 1911’de' Türk Ordusunda Hava Sınıfının kurulmasına öncülük yaptı.
Fakat hizmet ettiÄŸi Ä°ttihat ve Terakkî Partisinin baskısı ile çok geçmeden, istifâ etti. Balkan Harbi sırasında Alasonya ordu komutanlığına getirildiyse de, bu vazifeyi kabul etmedi. Bu durum, o zamanki aydınlar arasında îtibârını gölgeledi. Balkan Harbinin en ÅŸiddetli zamanında, siyâsî menfaat düşüncesi ile yapılan Bâbıâlî Baskınından sonra, Enver Beyin telkini ile 23 Ocak 1912’de sadrâzam oldu. Ancak, Mahmud Åževket PaÅŸanın bu büyük nüfuzu ve kendi başına hareketleri parti içinde kendisine karşı muhâlif bir grubun doÄŸmasına yol açtı. Nitekim PaÅŸa, 11 Haziran 1913’te arabasının içinde tabanca ile vurularak öldürüldü. Suikastın esâsı aydınlanmamış, fakat bundan istifâde eden Ä°ttihatçılar, muhâliflerini asma fırsatını bulmuÅŸlardır.
Mahmud Åževket PaÅŸa, Arapça, Almanca ve Fransızca bilirdi. Askerî konular ile cebir, geometri üzerine yazdığı kitapları vardır. Devlet-i Osmâniyye’nin Bidâyet-i Te’sisinden Åžimdiye Kadar Osmanlı TeÅŸkilâtı ve Kıyâfet-i Askeriyye adlı eseri üç cilt olup, yayınlanmıştır.
