Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) belirlediği seçim takvimine göre, 12 Haziran 2011'de yapılacak 24. dönem milletvekili genel seçimi için süreç bugün başlıyor. Milletvekili seçilme yaşı 30'den 25'e indirilmişti. İlk kez bu değişiklik uygulanacak.
Seçim takvimine göre, seçimin başlangıç günü kabul edilen bugün muhtarlık bölgesi askı listelerinin dökümüne başlanacak. Bu kapsamda, milletvekili genel seçimine ait parametrelerin SEÇSİS'den tanımlanması işlemleri ve tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü olanların kimlik bilgilerini içeren listelerin cumhuriyet başsavcılıklarından istenerek SEÇSİS'e girilmesi işlemlerine başlanacak.
Siyasi partilerden 16 Martta hangi seçim çevrelerinde hangi usul ve esaslarla aday tespiti yapacaklarını Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri istenecek.
Muhtarlık bölgesi askı listeleri, 18 Martta askıya çıkıyor. Aynı gün tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri de güncelleştirilmek üzere ilçe seçim kurullarınca askıya çıkarılacak. Yurt Dışı Seçmen Kütüğü aynı gün, www.ysk.gov.tr adresinde ilan edilecek.
Siyasi partilerin, hangi seçim çevrelerinde ön seçim, hangi seçim çevrelerinde aday yoklaması yapacaklarını 18 Mart'a kadar Yüksek Seçim Kuruluna bildirmeleri gerekecek.
Siyasi partilerin hangi seçim çevrelerinde hangi usul ve esaslar ile aday tespiti yapacakları Yüksek Seçim Kurulunca ilgili ilçe seçim kurullarına 19 Martta bildirilecek.
Siyasi partiler ön seçim ya da aday yoklaması seçmen listelerini 28 Martta kesinleştirecek.
YSK, siyasi partilerin hangi seçim çevrelerinde ön seçim ya da aday yoklamasına katılacaklarını 30 Martta ilan edecek.
Muhtarlık bölgesi askı listeleri, 31 Martta askıdan indirilecek, internet ortamında ilan edilen Yurt Dışı Seçmen Kütüğünün ilanı da aynı sonlandırılacak. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri de 31 Martta askıdan indirilecek.
Takvime göre, 1 Nisanda ön seçim yapacak siyasi partiler, aday adayları listelerini ve bunlarla ilgili oy pusulalarını çoğaltarak ön seçim ilçe seçim kurullarına teslim edecek.
İl seçim kurullarınca ön seçimle belirlenmiş milletvekili adaylarına ait listeler Yüksek Seçim Kuruluna 8 Nisanda gönderilecek. Muhtarlık bölgesi askı listelerindeki, Yurt Dışı Seçmen Kütüğündeki değişiklikler işlenerek, seçmen kütükleri 8 Nisanda kesinleştirilecek.
Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listelerinin, Cumhuriyet Başsavcılığından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişikliklerin SEÇSİS'e işlenmesine de 8 Nisanda başlanacak.
-SÜREÇ-
Seçim takvimine göre, bundan sonraki süreç şöyle işleyecek:
''11 Nisan Pazartesi: Siyasi partilerin genel merkezlerinin, seçime katılacakları seçim çevrelerine ait aday listelerini Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına alındı belgesi karşılığında CD ve kağıt ortamında en geç saat 17.00'ye kadar vermelerinin son günü.
Bağımsız milletvekili adaylığı için il seçim kurullarına başvurunun son günü. İl seçim kurullarınca bağımsız milletvekili adaylarının Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesinin son günü.
Yüksek Seçim Kurulunca, siyasi partilerin verdikleri aday listelerinin hemen incelenmesine başlanacak.
Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listelerinin, cumhuriyet başsavcılığından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişikliklerin SEÇSİS'e işlenmesi işlemleri bitirilecek ve askıya çıkarılacak.
18 Nisan Pazartesi: Yüksek Seçim Kurulunca milletvekili geçici aday listelerinin incelenmesi işlemleri tamamlanacak ve bu listeler ilgili il seçim kurulu başkanlıkları ile radyo, televizyon ve Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek.
24 Nisan Pazar: Milletvekili geçici aday listelerine karşı il seçim kurullarına yapılan itirazlar üzerine bu kurullarca verilen kararlara yapılan itirazların Yüksek Seçim Kurulunca karara bağlanmasının son günü.
Milletvekili geçici adaylığından istifa edenlerin Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesinin son günü.
Seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlanacak.
26 Nisan Salı: Birleşik oy pusulasında yer alacak olan bağımsız aday sıralaması için tüm il seçim kurullarında aynı anda olmak üzere, saat 11.00'de kura çekilecek, davete rağmen kuraya katılmayan bağımsız aday yerine ise il seçim kurulunca kura çekimi yapılacak.
28 Nisan Perşembe: Yüksek Seçim Kurulunca milletvekili kesin aday listeleri seçim çevreleri itibariyle ilan edilmek üzere il seçim kurullarına, Resmi Gazete, radyo ve televizyonda yayınlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek.
29 Nisan Cuma: Siyasi partilerin seçim çevreleri itibariyle milletvekili kesin aday listeleri ile bağımsız adaylar radyo, televizyon, Resmi Gazete ve illerde ilan edilecek.
2 Mayıs Pazartesi: Yüksek Seçim Kurulunca tüm seçim çevreleri ile gümrük kapılarında kullanılacak birleşik oy pusulalarının basımına, basım tamamlandıkça bir plan dahilinde dağıtımına başlanacak.
-GÜMRÜKLERDE OY VERME-
10 Mayıs Salı: Gümrük kapılarında oy verme işlemine başlanacak.
31 Mayıs Salı: Radyo ve televizyonda yayın için başvuran siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için Yüksek Seçim Kurulunca ad çekilecek.
2 Haziran Perşembe: Seçim propagandası ve yasakları başlayacak.
5 Haziran Pazar: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.
6 Haziran Pazartesi: Görevlilerle ilgili eğitim çalışmaları tamamlanacak, ilçe seçim kurullarınca sandık kurulları başkanlarına, seçim araç ve gereçlerini ihtiva edecek şekilde teslim edilmesi gereken malzeme torbalarının hazırlanmasının bitirilecek. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak ve dağıtılamayanların ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına teslimi yapılacak.
9 Haziran Perşembe: tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri kesinleştirilecek.
10 Haziran Cuma: Kesinleştirilen tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen listelerinin çoğaltılma işlemi tamamlanacak.
11 Haziran Cumartesi: Seçim propagandasının sonu (saat: 18.00)
12 Haziran Pazar: Oy verme günü ve seçim yasaklarının sona ermesi (saat: 24.00)''
-SEÇİME 27 SİYASİ PARTİ KATILIYOR-
YSK, seçime katılabilecek siyasi partileri de belirledi. Buna göre, 12 Haziran 2011 tarihindeki genel seçime katılabilecek 27 siyasi parti alfabetik sıraya göre şöyle:
''Adalet ve Kalkınma Partisi, Alternatif Parti, Bağımsız Türkiye Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Doğru Yol Partisi, Emek Partisi, Eşitlik ve Demokrasi Partisi, Genç Parti, Hak ve Eşitlik Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Sesi Partisi, Halkın Yükselişi Partisi, İsçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Milliyetçi ve Muhafazakar Parti, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Partisi, Yeni Parti, Yurt Parti.''
-SEÇİMİN İLKLERİ-
Bu seçimde ilk kez 25 yaşındakiler milletvekili adayı olabilecek. Anayasanın milletvekili seçilme yaşını düzenleyen 76. maddesi 2006 yılında değiştirilerek, seçilme yaşı 30'den 25'e indirilmişti. YSK, ''seçimlere ilişkin değişikliklerin 1 yıl içinde yapılacak seçimde uygulanamayacağı'' hükmü uyarınca 2007'deki genel seçimde bu düzenlemeyi uygulayamamıştı.
Haziran ayındaki seçimde, tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Oy sandıkları eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak. Sandıkların ihalesi Devlet Malzeme Ofisince yapıldı. Yalova'da bir firmanın yaptığı şeffaf sandıklar, yapımı tamamlandıktan sonra il ve ilçe seçim kurullarına dağıtılacak.
Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri de değiştiriliyor. Kabinler, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak. Şeffaf sandık ve kabinlerle ilgili hazırlıklarına başlayan YSK, Kanun gereği oy zarflarının boyunu büyütecek. Kanuna göre, zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olacak.
Kanunla açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesi mümkün hale getirildi. Buna göre, güneşin batmasını takiben iki saat daha propaganda sürebilecek.
-KÜRTÇE PROPAGANDA-
Türkçe propaganda ''esas'' olacak ancak bu seçimde ilk kez Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezası verilmeyecek.
Kanunla ayrıca bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak 20 günden 30 güne çıkarıldı.
Seçmenler, üzerinde TC kimlik numarası bulunmayan belgeyle de oy kullanabilecek. TC kimlik numarası olmayan bir kimlikle oy kullanılabilmesi için, seçmen bilgi kağıdını ve kimlik numarasını ispata elverişli, YSK tarafından ilan edilecek belgenin gösterilmesi yeterli olacak.
-YURT DIŞINDAKİ SEÇMENLERİN OY KULLANMASI
Yurt dışındaki seçmenler, yine gümrük kapılarında oy kullanacak. Bu seçmenlerin bulundukları ülkelerde kurulacak sandıkta oy kullanma ve elektronik oylama yöntemleri daha sonraki seçimlerde uygulanacak.
YSK, illerin seçim çevrelerine göre çıkaracakları milletvekili sayılarını 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre yeniden belirledi.
Buna göre, Ankara'nın milletvekili sayısı 3, İstanbul'un 15, İzmir, Bursa, Gaziantep ve Kocaeli'nin ise milletvekili sayıları 2'şer arttı. Sakarya, Antalya, Tekirdağ, Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Şırnak ve Kayseri illeri ise milletvekili sayılarını birer artırdı.
Afyonkarahisar, Konya, Tokat, Trabzon ve Yozgat'ın milletvekili sayıları 2 azalırken, Ağrı, Aydın, Bitlis, Çankırı, Çorum, Edirne, Erzincan, Erzurum, Giresun, Isparta, Mersin, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Ordu, Sinop, Sivas, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale ve Karabük milletvekili sayıları ise birer azaldı.
Nüfusu iki milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanıyan 5922 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun ilgili hükmünün Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmesi nedeniyle Bayburt'un milletvekili sayısı 1'de kaldı.
İllerin çıkaracağı milletvekili sayısı ile 2007 yılında belirlenen milletvekili sayıları şöyle:
Çıkarılacak milletvekili sayısı
İl -------Yeni ------Önceki
---- ----------- -------------
ADANA 14 -14
ADIYAMAN 5- 5
AFYONKARAHİSAR 5 -7
AĞRI 4 -5
AMASYA 3- 3
ANKARA 31- 29
ANTALYA 14- 13
ARTVİN 2 -2
AYDIN 7-- 8
BALIKESİR 8- 8
BİLECİK 2- 2
BİNGÖL 3- 3
BİTLİS 3- 4
BOLU 3- 3
BURDUR 3- 3
BURSA 18 -16
ÇANAKKALE 4 -4
ÇANKIRI 2 -3
ÇORUM 4 -5
DENİZLİ 7 --7
DİYARBAKIR 11 -10
EDİRNE 3- 4
ELAZIĞ 5- 5
ERZİNCAN 2 -3
ERZURUM 6 -7
ESKİŞEHİR 6 -6
GAZİANTEP 12- 10
GİRESUN 4- 5
GÜMÜŞHANE 2 -2
HAKKARİ 3 -3
HATAY 10 -10
ISPARTA 4- 5
MERSİN 11 -12
İSTANBUL 85- 70
İZMİR 26- 24
KARS 3 -3
KASTAMONU 3 -4
KAYSERİ 9 -8
KIRKLARELİ 3- 3
KIRŞEHİR 2 -3
KOCAELİ 11 -9
KONYA 14 -16
KÜTAHYA 5-- 6
MALATYA 6- 7
MANİSA 10 -10
KAHRAMANMARAŞ 8 -8
MARDİN 6 -6
MUĞLA 6 -6
MUŞ 4 -4
NEVŞEHİR 3 3
NİĞDE 3 --3
ORDU 6 -7
RİZE 3 -3
SAKARYA 7 -6
SAMSUN 9 --9
SİİRT 3 -3
SİNOP 2- 3
SİVAS 5- 6
TEKİRDAĞ 6- 5
TOKAT 5 -7
TRABZON 6- 8
TUNCELİ 2- 2
ŞANLIURFA 12- 11
UŞAK 3 -3
VAN 8 -7
YOZGAT 4- 6
ZONGULDAK 5 -5
AKSARAY 3 -4
BAYBURT 1- 2
KARAMAN 2 -3
KIRIKKALE 3- 4
BATMAN 4 -4
ŞIRNAK 4 -3
BARTIN 2 -2
ARDAHAN 2- 2
IĞDIR 2- 2
YALOVA 2- 2
KARABÜK 2- 3
KİLİS 2- 2
OSMANİYE 4 -4
DÜZCE 3- 3
TOPLAM 550 -550
-SEÇİM BÖLGELERİ-
YSK, İstanbul, Ankara ve İzmir'in seçim bölgelerinin milletvekili dağılımını da hesapladı.
Buna göre 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara'da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul'da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu.
İki seçim bölgesinden oluşan İzmir'de ise her seçim bölgesi 13'er milletvekili çıkaracak.
