Türkiye İstatistik Kurumu'nun 'enflasyon sepeti' 2003'ten bugüne her yıl güncelleniyor. Enflasyon hesaplamalarında tartışmalara hedef olan 'enflasyon sepeti' harcama kalemleri açıklanıyor...

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yıl enflasyon hesaplamasında esas alınacak harcama kalemlerini gelecek hafta açıklayacak.
TÜİK Başkan Vekili Ömer Toprak, yaptığı açıklamada, 2003'ten bu yana enflasyon sepetinin her yıl güncellendiğini ve Ocak ayı sonunda kamuoyuna duyurulduğunu belirterek, güncelleme için yıl boyunca hanehalkı tüketiminin incelendiğini söyledi.

Taze meyve-sebze fiyatlarıyla akaryakıt ve tüpgaz fiyatlarının her hafta, kiraların ayda bir, diğer ürünlere ait fiyatların ise ayda iki kez derlendiğini ifade eden Toprak, her ay endeksin hesaplamasında kullanılan fiyat sayısının yaklaşık 370 bini bulduğunu bildirdi.

Veriler ışığında tüketimde ağırlığını yitiren ürünlerin sepetten çıkarıldığını, ağırlık kazananların ise dahil edildiğini anlatan Toprak, sepetteki ürünlerin nasıl tespit edildiğine ilişkin şu bilgileri verdi:

''Bu tüketim harcamaları araştırması, 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasında yıl boyunca yürütülüyor. Araştırma, hanelere dönük, çok kapsamlı, tüketim kalıbını almaya yönelik bir çalışma. A'dan Z'ye, markete ne zaman gittiniz, ne aldınız, ne kadar aldınız, nereden aldınız, birim fiyatı ne kadardan aldınız...bunları tespit ediyoruz. Çalışma kapsamında yaklaşık 12 bin hane var, ferde döndürdüğünüz zaman yaklaşık 3-3,5 ile çarpmak gerekiyor, çünkü 15 yaş ve üzerine uygulanıyor.

Çalışmada toplam harcamayı buluyoruz. Mesela peynir harcamasını alırız, toplam harcamaya böler, peynirin ağırlığını buluruz. Sepetin oluşumuna ilişkin dünyada metodoloji şudur; ağırlığı binde 1'den fazla ürünler sepette yer alır.''

''HER GÜN OTOMOBİL ALINMIYOR, AMA DEĞERİ YÜKSEK''

Harcama ağırlığının esas olduğuna vurgu yapan Toprak, ''Zaman zaman 'her gün otomobil mi alınıyor' diye konuşuluyor mesela. Hayır her gün otomobil alınmıyor, ama otomobil harcaması Türkiye'deki hanelerin bir kısmının yaptığı bir harcama ve onun harcama içindeki değeri, oldukça yüksek. Bu şekilde değerlendirmek zorundayız'' dedi.

Peynir ve arabanın kullanım gerekliliği açısından farkına dikkat çekildiğinde de Toprak, hesaplamada kullanımın da dikkate alındığını söyledi.

''HER SENE AYNI TARTIŞMA''

Toprak, enflasyon sepetinin içeriğine ilişkin tartışmalar hakkında da ''Her sene, yıl sonunda aynı bandı tekrar giriyoruz, aynı şeyleri tekrar gündeme getiriyoruz, aynı eleştiriler yapılıyor, aynı savunmalar gene yapılıyor, bu hakikaten bizim açımızdan da yıpratıcı bir süreç'' dedi.

Toprak, sepetteki ürünlerin neler olduğunu, nasıl belirlendiğini, güncellendiğini ortaya koyduklarını ancak tartışmaların ''büyük ölçüde yanlış ve eksik bilgiye'' dayandığını söyledi.