İthal etle gelen ucuzluk tüketiciye yansımadı ATO'nun raporuna göre; vatandaşa ucuz et yedirmek amacıyla yapılan ithalat sonucunda etin fiyatı sadece 29 kuruş ucuzluladı. İşte ette ithalat karnesi
Ankara Ticaret Odası'nın Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanarak hazırladığı, ''Ette fiyat değişimini'' mercek altına alan çalışmasına göre, ithalat kararının alındığı Nisan ayında 24,9 lira olan dana etinin kilosu, yıl sonunda 29 kuruş ucuzladı.
Çalışmada, yapılan ithalatla bazı satış noktalarında dana etinin kilosunun 15-16 liraya düştüğü, bazı satış noktalarında 20 liranın altına inmediği belirtilerek, ''ithal etle gelen ucuzluk tüketiciye yansımadı'' denildi.
TÜİK'in Türkiye geneli tüketici fiyat ortalamalarına göre, 2010 yılı Nisan ayında 24 lira 94 kuruş olan dana etinin kilosu, Aralık ayı sonu itibariyle 24 lira 65 kuruşa geriledi. 9 ayda etteki yüzde 1,1 oranında fiyat düşüşü, tüketicinin kesesine 29 kuruş olarak yansıdı.
Et ithalatı kararının alındığı Nisan ayından yıl sonuna kadar geçen sürede ortalama et fiyatlarında kuruş seviyesinde de olsa düşüş görülürken, ithalatın fiilen başladığı Haziran ayı baz alındığında fiyatlar yükseldi.
Dana etinin kilosunun 22 lira 79 kuruş olduğu Haziran ayından, Aralık ayı sonuna kadar geçen sürede et fiyatları yüzde 8,2 oranında arttı. Söz konusu artış fiyatlara 1 lira 87 kuruş olarak yansımış oldu.
ET, EN FAZLA ANKARA VE İSTANBUL'DA UCUZLADI
Rapora göre; Ankara, İstanbul, Antalya, Malatya ve Konya dahil olmak üzere 26 ilin yer aldığı 9 alt bölgede et fiyatları ucuzladı.
Nisan ayında Ankara'da tüketicinin 25 lira 49 kuruşa satın aldığı dana etinin kilogram fiyatı 2 lira 99 kuruş ucuzlayarak Aralık ayında 22 lira 50 kuruşa geriledi. Böylelikle Nisan-Aralık döneminde etin fiyatı yüzde 11,7 oranında ucuzlamış oldu.
İstanbul'da Nisan ayında 26 lira 13 kuruş olan dana etinin kilogram fiyatı, Aralık ayında yüzde 6,7 oranında gerileyerek 24 lira 38 kuruşa düştü.
Dana etinin fiyatı, Antalya, Isparta, Burdur'da yüzde 3,4, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli'de yüzde 3,1, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir'de yüzde 1,8, Konya ve Karaman'da yüzde 1,7, Kayseri, Sivas ve Yozgat'ta yüzde 0,7, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova'da yüzde 0,4 oranında düştü. Zonguldak, Karabük ve Bartın'da ise et fiyatında binde 2'lik düzeyde bir düşüş görüldü.
55 İLDE ET FİYATI ZAMLANDI
Hayvancılığın sürdürüldüğü Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden pek çok ilin de aralarında bulunduğu 17 alt bölgede yer alan 55 ilde et fiyatları Nisan ayından bu yana zamlandı.
En yüksek artış, yüzde 13,6'lık zamla Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt'te oldu. Bu dört ilde dana etinin kilo fiyatı Nisan ayında 16 lira 64 kuruş iken, Aralık ayında 22 lira 34 kuruşa çıktı.
Dana etinin kilo fiyatında;
- Van, Muş, Bitlis ve Hakkari'de yüzde 13,1,
- Gaziantep, Adıyaman ve Kilis'te yüzde 11,8,
- Kastamonu, Çankırı ve Sinop'ta yüzde 11,7,
- Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'nde yüzde 10,6,
- Şanlıurfa ve Diyarbakır'da yüzde 7,6,
- Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye'de yüzde 6,9,
- Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak'ta yüzde 6,2,
- Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan'da yüzde 5,5,
- İzmir'de yüzde 3,6,
- Adana ve Mersin'de yüzde 3,4,
- Erzurum, Erzincan ve Bayburt'ta yüzde 3,5,
- Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya'da yüzde 2,6,
- Balıkesir ve Çanakkale'de yüzde 1,5,
- Bursa, Eskişehir ve Bilecik'te yüzde 1,3,
- Aydın, Denizli ve Muğla'da yüzde 1,2,
- Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane'de yüzde 0,8 arttı.
100 BİN TON ET İTHAL EDİLDİ
2010 yılı Nisan ayında Bakanlar Kurulu, 16 bin ton et karşılığı canlı sığır ve 7 bin 500 ton da et ithalatı kararı alarak yürürlüğe koydu. Daha sonra bu miktar Haziran ayında resmi gazetede yayınlanan bir kararla artırıldı. Nisan ayından Aralık sonuna kadar geçen sürede 100 bin tona karşılık gelecek canlı hayvan ve et ithal edildi.
NÜFUS ARTTI, HAYVAN SAYISI AZALDI
Türkiye'de kırmızı et arz ve talep dengesizliğinin temelinde, nüfus artışına karşın hayvan varlığının azalmasının yattığı belirtildi.
Verilere göre, 1991'de Türkiye'deki yerli sığır sayısı 6 milyon 685 bin iken, 2009 'da 2 milyon 594 bine geriledi. Yerli sığır sayısında yüzde 61,2 oranında azalma oldu.
Aynı şekilde küçükbaş hayvan sayısı da azaldı. 1991 yılında koyun sayısı 40 milyon 432 bin iken, 2009 yılı sonunda yüzde 33,5 oranında geriledi. Koyun varlığı, 26 milyon 878 bin olarak kayıtlara geçti.
Aynı dönemde Türkiye'nin nüfusu 56 milyon 55 binden 72 milyon 561 bine yükselerek, yüzde 29,4 artış kaydetti.
ÜRETİM MALİYETİ İTHAL FİYATIN ÜSTÜNDE
Türkiye'de et üretim maliyetinin, ABD, Almanya, Fransa gibi hayvancılıkta gelişmiş ülkelere göre yüksek olduğuna işaret edilen çalışmada, söz konusu ülkelerde hayvancılığın ekstansif denilen doğal besi yöntemiyle yapıldığı, yem girdi maliyetinin yüzde 2 ile 8 arasında değiştiği ifade edildi.
Türkiye'de ise yem maliyetinin üretim yöntemine göre yüzde 50 ile 80 arasında değişen bir paya sahip olduğuna dikkat çekilen çalışmada, ''ette fiyat tartışmalarının sürdüğü dönemde büyükbaş hayvan yemi fiyatı ortalama yüzde 15,6 oranında arttı.
TÜİK'in üretici fiyatları endeksine göre, büyükbaş hayvan yeminin kilosu Nisan ayında 0,45 lira iken, Aralık ayında 0,52 liraya yükseldi'' denildi. İnceleme çalışmasında şöyle devam edildi:
''Besi maliyetlerinin yüksekliği, karkas et fiyatlarını da yükseltiyor. Yerli üretici kasaplık sığırın karkasının kilosunu 13,5 liraya üretip üzerine koyduğu karla birlikte 15-16 liraya satarken, ithal karkas etin kilosu 12-12,5 liraya geliyor. Yerli et ile ithal et arasındaki 3-4 liralık fark, besiciliğin kaderini belirliyor.''
