Pamukkale Üniversitesinde (PAÜ) Türkiye genelindeki bitki tohumlarının gen bankası olması amacıyla Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi kurdu.
Pamukkale Üniversitesinde (PAÜ) Türkiye genelindeki bitki tohumlarının gen bankası olması amacıyla kurulan Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (BİYOM), yeni dönemde kültüre alınmamış ekonomik değeri yüksek bitki tiplerini de ekonomiye kazandırmayı hedefliyor.
Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü'nü yürüten Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Fevziye Çelebi Toprak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ekonomik ve kültürel öneme sahip bitki türlerinin gelecek nesiller için koruma altına alınacağı, tohum ihtiyacında yurt dışına bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlayacak, tohumlardaki hastalıkların ayıklanarak saf halde saklanmasını, yerli tohumların modern teknolojilerle toplanmasını, karakterize edilmesini, korunmasını, çoğaltılmasını ve ıslah edilmesini sağlayacak sera ve araştırma merkezini hayata geçirdiklerini ifade etti.
Türkiye'de ilk merkez olma özelliğini taşıyan BİYOM'un, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Denizli Ticaret Odası ABİGEM, TÜBİTAK ve PAÜ Bilimsel Araştırmalar Biriminin destekleriyle çalışmalarına başladığını bildiren Toprak, şunları söyledi:
''Denizli ABİGEM'le bir proje başlangıcı oldu. Tohum üretimiyle ilgili, tohum gelişimiyle ilgili olarak yurt dışına bir proje sunduk. Proje kapsamında sera, laboratuvar kurduk. Bu merkezde sadece tohum üretimiyle sınırlı kalmayacağız. Biz aynı zamanda tüm Türkiye'de bulunan tohumların da gen bankası olacağız. Fidan üretimi için de, hastalıklardan ari fidan üretimi amaçlı olarak çalışmalarımız olacak. Yüzyılın bitkisi olan jojoba yağ bitkisini burada üreteceğiz. Biyodizel üretiminde, ilaç sanayisinde kullanılan bu yağ bitkisinin Denizli'de adaptasyonuna çalışıyoruz. Sera sayesinde fide ve tohum üretimi yapacağız''
PAÜ öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Ramazana Alan da, Türkiye'de üretilen sebze ve meyve çeşitlerinin geliştirilmesi için çalışmalarını sürdürdüklerini belirterek, ''Türkiye için yüksek kaliteli soğan ıslahı projemiz var. Bu projede Türkiye'ye ait olan soğan tiplerini topladık. Birkaç yıldır bu işi yapıyoruz. Biliyorsunuz Türkiye tohumculuk açısından dışarıya bağımlı bir ülke. Yaptığımız çalışmaların sonucunda Türkiye'nin kendine özgü çeşitlerini geliştirip bunların tohumluğunu üretmek istiyoruz'' diye konuştu.
''DÖLLENMEMİŞ YUMURTA HÜCRESİNDEN BİTKİ ELDE EDİYORUZ, BUNLARIN BABASI YOK''
Türkiye'nin tozlaşma olmadan sadece çiçeğin poleninden elde edilen ilk fide olan soğan projesinde biraz daha ileriye gittiklerini dile getiren Alan, ''Soğan bitkisinin çiçeklerinden doku kültürü ortamında tamamen saf olan, tüm özellikleri açısından saf olan bitkiler üretiyoruz. Aynı çalışmayı biberde ve patlıcanda da sürdürüyoruz. Şu anda esas projelerimiz bunlar. Biz bu projeleri nanegiller ve diğer soğangillerden olan bitkiler üzerinde uygulayacağız. Hatta Türkiye'de yabani olup da henüz kültüre alınmamış ama ekonomik değeri yüksek olan bazı bitki tipleri var, bunları da ekonomiye kazandıracağız. Ekonomik önemi olan ama halen kültüre alınmamış, tarımı yapılmayan ürünleri de Türkiye'de ürün olarak geliştirmek istiyoruz'' şeklinde konuştu.
Türkiye satılan standart soğan çeşidinin az olduğuna değinen Doç. Dr. Alan, ''Türkiye'de çok çeşit soğan var ama artık onları pazarlarda göremiyorsunuz. Çünkü standart değiller, her yıl aynı miktarda ürün vermiyorlar. Havanın serin geçtiği yıllarda hastalıktan zarar görüyorlar. Biz bu materyali Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden topluyor, buraya getiriyoruz. Değişik özelliklerini tespit ettikten sonra aralarından seçtiğimiz materyali hızlı bir şekilde ıslah etmeye çalışıyoruz. Tozlanma ve döllenme yoluyla oluşan bir yapı yok. Döllenmemiş yumurta hücresinden bitki elde ediyoruz. Bunların babası yok, çünkü yumurta hücresinden üretiliyor. Biz bir ilki gerçekleştirdik. Çünkü gerçekten soğanın ıslahı zor. Tamamen saf bir ürün, bunu elde etmek için en az 20 yıl lazım, ama biz bunu bir yıl içerisinde elde ettik. Biz bunlardan tohum elde edeceğiz ve hepsi annenin aynısı olacak'' dedi.
PAÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Ardıç da tohumların yüzde 95 oranında ihtal edildiğini söyleyerek, ''Bütün bu projelerin sonucunda Türkiye kendi tohumunu kendisi üretecek. Yani her şeyin uç noktası bu. Bizim hedefimiz en iyi türleri seçip tohumluk haline getirip artık sanayici mi deyin onlara, tohum üreticilerinin hizmetine sunmak'' değerlendinmesinde bulundu.
