Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Daire Başkanlığınca Türk Dil Kurumunun (TDK) bilimsel desteğiyle yürütülen ''Kriminal Terimleri Sözlüğü'' çalışması tamamlandı.

TDK ağ sayfasında kullanıma açılan sözlükte, ''ıslak imza'', ''bitişik atış'', ''yemleme'' gibi terimlerin tanımlarına yer veriliyor.
Parmak ve avuç içi, el yazısı ve belge ile çeşitli izleri inceleme, kimyasal ve biyolojik incelemeler, ses ve görüntü çözümlemeleri, adli bilişim incelemeleri, narkotik madde çözümlemeleri, olay yeri inceleme gibi 11 alt başlıktan oluşan sözlük, bin 500 terimi kapsıyor.

Sözlükte arama yapıldığında, terimin anlamıyla birlikte hangi alt dala ait olduğu belirtiliyor, bir terim birden fazla alt dalda yer alıyorsa bunlar da ayrı ayrı görüntüleniyor.

TDK'nın genel ağ sayfasındaki Bilim ve Sanat Terimleri Ana Sözlüğü içinde yer alan Kriminal Terimleri Sözlüğü, bu alanda çalışan herkese hizmet edecek, öneri ve katkılarla geliştirilip güncellenecek.

''TÜM KURUMLARLA İŞBİRLİĞİNE HAZIRIZ''

TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kriminal Daire Başkanlığının terminoloji konusundaki duyarlılığının sonucunda ortaya çıkan örnek çalışmanın sonucunda terimlerin Türkçe karşılıkları bulunurken, doğru tanımlarının da verildiğini söyledi.

Her bilim dalında kullanılan özel sözcüklerin Türkçe'nin kaynakları kullanılarak türetilmesinin ve ortak terimlerin kullanılmasının önemine işaret eden Akalın, bunun Türkçe'nin bilim dili olarak gelişmesine olduğu kadar o bilim dalının gelişmesine de hizmet edeceğini vurguladı.

Türkçe duyarlılığı için Kriminal Daire Başkanlığı ve sözlüğün hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ettiğini belirten Akalın, kamu ve özel tüm kurumlarla bu tür iş birliklerine hazır olduklarını kaydetti.

Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Daire Başkanı Jandarma Albay Burhanettin Cihangiroğlu da 2007'de denklik alınmış Çok Dilli Terim Sözlüğü Projesi'ne Daire Başkanlığı olarak katıldıklarını ve Türkçe'nin bu sözlükteki diller arasına alınmasını sağladıklarını söyledi.

Ulusal terimlerin hazırlanmasının ilk adımının böylece atıldığını ifade eden Cihangiroğlu, adli bilim uzmanlarının çalışmalarını tamamlamasının ardından TDK ile işbirliğine gittiklerini belirtti.

Cihangiroğlu, alanlarındaki terim birliğinin sağlanması ve uzmanlık raporlarının hizmet verdikleri birimlerce anlaşılması açısından sözlüğün önem taşıdığını bildirdi.

SÖZLÜKTEKİ TERİMLERDEN ÖRNEKLER

Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Daire Başkanlığı uzmanlarınca hazırlanan sözlük, TDK'dan Prof. Dr. Recep Toparlı ve Uzman Adem Terzi tarafından incelendi.

Şefik Bilal Çavuşoğlu'nun hazırladığı yazılımla sanal ortamda kullanıma sunulan sözlükte yer alan terimlerden bazıları ve tanımları şöyle:

-''Atım yatağı'': Fişeğin ateşli silahın içerisinde ateşlenmeye hazır halde bulunduğu yer.

-''Balçak'': Kabzayı kavrayan elin kaymasına mani olan, kabza ile namlu arasında bağlantı sağlayan ve eli dış etkilerden koruyan ateşsiz silah kısmı.

-''Bitişik atış'': Namlu ağzının cilde veya giysiye tamamen dayalı olarak yapıldığı atış.

-''Betik'': Bilgisayarda belli bir işi gerçekleştirmek için gerekli komut dosyası.

-''Dönü'': Namlu içerisindeki yiv ve setlerin, mermi çekirdeğine kendi ekseni etrafında soldan sağa veya sağdan sola doğru verdiği dönüş ivmesi, dönüş yönü.

-''Islak imza'': Mürekkepli kalem kullanılarak atılan imza.

-''Islak mühür'': Mührün (kalıbın) mürekkebe bastırıldıktan sonra mürekkepli yüzeyin kâğıda basılması yoluyla elde edilen mühür.

-''İşleklik'': El yazısı veya imzayı oluşturan çizgi hattının pürüzsüz olarak akıcılığı, çizginin hızlı ya da duraksamalı olma durumu.

-''İzinsiz erişim'': Kanunsuz bir şekilde bir bilgisayar veya bilgisayar ağına erişme.

-''Kurgu'': Değişik zamanlarda ve/veya ortamlarda yapılan ses kaydının bölümler halinde birleştirilmesi işlemi.

-''Sorgulanan iz'': Veri tabanlarında mevcut olup olmadığı araştırılan parmak izi, avuç izi veya olay yeri izi, aranan iz.

-''Üç boyutlu iz'': Eni, boyu ve derinliği olan ayakkabı veya araç lastik izi.

-''Yemleme'': İnternet kullanıcıların şifreler, kullanıcı adları gibi kişisel tanımlama bilgilerini ve finansal hesap erişim bilgilerini soysal mühendislik ve teknik hileler kullanılarak elde etmeyi hedefleyen saldırılar.

-''Yüz ayrıntıları'': Kulak, burun, ben, yüzün şekli gibi yüz ögeleri.