NATO devlet ve hükümet başkanları, 1949 tarihli Kuzey Atlantik Antlaşması ile kurulan Soğuk Savaş döneminin ürünü ortak savunma örgütünü 21’inci yüzyılın şartlarına hazırlamak için Portekiz’in başkenti Lizbon’da toplanacak.
Yoğun bir şekilde tartışılan füze kalkanı projesine kilitlenen Lizbon Zirvesi"nde AB Ordusu, komuta yapısı, İzmir Üssü ve Afganistan"dan çekilme konularında da hayati kararlar alınacak
Türkiye"yi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül"ün başkanlığında, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül"ün de bulunduğu bir heyetin temsil edeceği zirvede NATO"nun gelecek 10-15 yılını şekillendirecek yeni Stratejik Konsept onaylanacak.
KOMUTA-KONTROLDA MUTABAKAT YOK
ABD"nin Avrupa"ya yerleştirmek istediği füze savunma sistemlerinden birinin Türkiye"ye kurulması öngörülürken, Türkiye"nin şart koyduğu açık tehdit belirtilmemesiyle ilgili talebin NATO üyesi diğer ülkelerce olumlu karşılandığı belirtiliyor. Ancak, füze savunma sisteminin kurulacağı ülkelerde komuta-kontrol yetkisinin nasıl düzenleneceği konusunda mutabakat bulunmuyor.
AB ORDUSU İÇİN CEVAP BEKLENİYOR
İkinci ve oldukça önemli olarak vurgulanan diğer husus ise NATO-AB işbirliğinde atılacak yeni adımlar. NATO ile ortak veya az da olsa tek başına harekatlar yapan Avrupa Güvenlik Savunma Politikası"na (AGSP) AB üyesi olmayan, ancak NATO üyesi olan Norveç"in dahil olmasına rağmen Türkiye"nin alınmamasından kaynaklanan sorunların altını çizen diplomatik kaynaklar, AB üyesi Kıbrıs Rum kesiminin arada bulunmasından dolayı iki tarafın (AGSP"de Kıbrıs Rum kesimi, NATO"da Türkiye) birbirini veto ettiğini belirtiyor.
GÜL'DEN 27 ÜLKE LİDERİNE MEKTUP
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül NATO üyesi ülkelerin devlet başkanlarına gönderdiği mektupta "AB üyesi olmayan NATO üyesi ülkelerin meşru endişelerinin dikkate alınması" çağrısında bulundu. Gerek askeri gücü, gerekse NATO"ya verdiği katkılardan dolayı önemli bir konumda bulunan Türkiye"nin endişelerine cevap verecek bir alternatifin bulunacağı tahmin ediliyor. Zirvede Türkiye"nin hiçbir ülkenin tehdit olarak gösterilmemesiyle güvenliğin bütünlüğü ve bölünmezliği ilkesi çerçevesinde tüm NATO üyelerinin ve topraklarının aynı güvenlik şemsiyesi altına alınması taleplerinin karşılanması bekleniyor.
RUSYA İLE YEPYENİ BİR DÖNEM
NATO-Rusya ilişkilerine yeni bir hız verilmesi öngörülürken, yeni Stratejik Konsept"te "NATO"nun Rusya"yı bir rakip değil, bir dost olarak görmesinin geri dönüşü olmayacak bir yolda ilerlediğine" atıfta bulunması bekleniyor. Daha önce Çek Cumhuriyeti ve Polonya"da füze kalkanı geliştirmek isteyen ABD, NATO üyeleri Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Türkiye"yi kapsamayan bu projeden Rusya"nın tepkisiyle vazgeçmek zorunda kalmıştı.
İZMİR ÜSSÜ VE YENİ KOMUTANLIK
Zirvede komuta kademesinde radikal değişiklik kararının alınması beklenirken, bu kapsamda bazı karargahların kapanacak olması üyeleri karşı karşıya getiriyor. NATO personelinin 13 binden 9 bine düşürülmesi prensip kararının alınması beklenen zirvede, aralarında İzmir"deki hava üssünün de yer aldığı karargahlardan hangilerinin kapanacağı müzakerelerle belirlenecek. İzmir hava üssünün kapanmasına soğuk bakan Türkiye, yeni komuta kademesinde tehdit algısına uygun coğrafi dağılıma önem verilmesini istiyor.
Eylemciler işbaşı yaptı
- NATO"nun bugün başlayacak iki günlük zirvesine ev sahipliği yapacak Portekiz, aldığı güvenlik önlemleri kapsamında son iki günde sınırlarda yaklaşık 40 bin kişi kontrolden geçirildi. 4 gösteriye izin verilirken protestocular dün iş başı yaptı.
Amerikan füzeleri FSS"ye katkı verecek
- NATO"nun kritik Lizbon Zirvesi öncesi Füze Savunma Sistemi (FSS) tartışmaları devam ediyor. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Philip Gordon, amaçlarının ciddi balistik füze tehdidine karşı tüm NATO topraklarını ve nüfusunu korumak olduğunu söyledi. Sisteminin etkin olabilmesi için radarın Güneydoğu Avrupa"ya (Türkiye) konuşlandırılması gerektiğini yineleyen Gordon, "ABD"nin bu zirveyle ilgili hedefi, NATO"nun böyle bir kapasiteye sahip olması gerektiği üzerinde anlaşmaya varılması" dedi. ABD"nin de NATO"da oluşturulması planlanan sisteme "Aşamalı Uyarlanabilir Yaklaşım"denen kendi füze savunma projesiyle katkı sağlayacağını kaydeden Gordon, "Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Türkiye"nin, İttifak için çok büyük önem taşıyan bir konuya engel olmasının söz konusu olmayacağını söylemişti" diye konuştu. Gordon, "Eğer füze savunma misyonunu onaylarsa, konuşlanma, radar, komuta ve kontrol gibi konularda yapılacak daha çok iş olacak. Bunlar, bir sonraki aşamada olacak" dedi.
Pakistan ve İran"da neler olacağı belirsiz
- Dışişleri eski Bakanı İlter Türkmen: Anlaşmayı imzalamamız bizim için de yararlı olur. Ortada terör ve istikrarsız ülkelerin yarattığı tehdit var. İran"ın nükleer silahları var, yarın orada bir rejim değişikliği olursa ne olacağı belirsiz. Pakistan da dostumuz ancak yarın orada da ne olacağını bilemezsiniz. Türkiye güvenliği için bu projenin içinde yer almalı.
- Bahçeşehir Üniversitesi Amerikan Araştırmaları Merkezi Başkanı Prof. Dr. Burak Küntay: ABD İran"la yakınlaşan Türkiye"nin tarafını net olarak belirlemesini istiyor, kalkanın Türkiye"de konuşlandırılmasının nedeni bu. Türkiye projeyni imzalamasıyla tarafını net olarak belli edecek. Füze kalkanının kendi topraklarımızda olması daha faydalı. Nükleer gücü olan ülkelerin İran, Pakistan olduğu düşünüldüğünde radarların İç Anadolu, Güneydoğu veya Akdeniz"e konuşlandırılması büyük olasılık. Rusya da destek veriyor. Çin bile içinde.
star
