Bir gazetenin herhangi bir sayfasını açtığınızda okuduklarınızın yüzde kaçını anlayabiliyorsunuz? Bilmediğiniz kelimeler konuyu anlamanızı ne ölçüde etkiliyor? Haber içindeki okuyup da anlayamadığımız kelimeler:
Ya da şöyle soralım: "Bu kelimeleri öğrenmek için sözlük açıyor musunuz yoksa konuyu genel olarak anlamanız sizin için yeterli mi?"
Biliyoruz, gazetemizin 'hafta sonu ekleri'ni okurken hiç zorlanmıyorsunuz. Çünkü işlediğimiz konular genellikle hayatın içinden, seçtiğimiz kelimelerse günlük hayatta kullandıklarımızdan oluşuyor. Ancak herhangi bir gazetenin politika, dış haberler, kültür sanat ve özellikle ekonomi sayfalarını anlamakta güçlük yaşıyor olabilirsiniz. Bu sayfalarda genellikle meslekî terimler kullanıldığından sıkıntı yaşamanız çok normal. Bu yüzden biz de bu sayfaları okurken zorlanmasına rağmen sözlüğe bakmaya üşenenler için mini bir 'gazete okuma kılavuzu' hazırladık. İstediğiniz alanda kafanızı yormadan gazete okumanız temennisiyle...
***
Politika:
MKYK: Merkez karar yönetim kurulu
KCK: PKK'nın şehir yapılanması
PM: Parti meclisi
YSK: Yüksek Seçim Kurulu
AYİM: Askerî Yüksek İdari Mahkemesi
YAŞ: Yüksek Askerî Şûra
YARSAV: Yargıçlar ve Savcılar Birliği
MGK: Milli Güvenlik Kurulu
MİT: Milli İstihbarat Teşkilatı
Kurultay: Gündemdeki sorunları konuşmak ve yeni kurullar seçmek için belli sürelerle yapılar toplantı
Kabine: Bakanlar kurulu
Statüko: Süregelen durum
Militan: Bir düşünce için savaşan, mücadele eden kimse
Mahalle baskısı: Aynı fikirlere sahip grupların kendileri gibi düşünmeyenlere uyguladıkları psikolojik baskı
Güruh: Değersiz, küçük görülen topluluk
Faşizan: Demokratik düzen yerine aşırı ulusçuluk ve baskı düzeni kurmayı amaçlayan
Telekulak: Yasa dışı telefon dinlemeleri
Eşgüdüm: İlişkilerin gelişebilmesi için koordinasyon, iletişim halinde olma
Protokol: Diplomatlıkta, devletler arasındaki ilişkilerde geçen yazışmalarda, resmî törenlerde, devlet başkanları ile onların temsilcileri arasındaki görüşmelerde uygulanan kurallar
Müphemiyet: Belirsizlik
***
Dış haberler:
Eksen kayması: Bir ülkenin uzun süredir yürüttüğü dış politikasında değişikliğe gitmesi
Jeostratejik konum: Bir coğrafyanın o bölge ya da dünya üzerinde askerî açıdan taşıdığı önem
Ambargo: Yasak, engelleme
Lobi: Çıkarları ortak olan grupların bir araya gelip egemen erk üzerinde çıkarları doğrultusunda baskı oluşturması
Soykırım: Bir insan topluluğunu ulusal, dinsel vb. nedenlerle yok etme
Senato: Bazı ülkelerde yaş ve eğitimlerine göre seçilmiş parlamento üyelerinden oluşan meclis
Memorandum: Muhtıra, bildiri
Moratoryum: Erteleme, erteletme
Mutabakat: Uzlaşmaya varmak
Diaspora: Herhangi bir ulusun veya inanç mensuplarının ana yurtları dışında azınlık olarak yaşadıkları yer
Tampon bölge: İki devlet arasında, hudut boyunca, askerden arındırılmış toprak parçası
Eşbaşkan: Bir kurul, toplantı veya kongrenin başkanlığını yapanlardan her biri
Konsensüs: Oybirliği
Abluka: Kuşatma
Mütekabiliyet: Karşılıklılık
Kıta sahanlığı: Karaları çevreleyen, 200 metre derinliğe kadar olan sığ deniz dipleri
Transatlantik: Atlantik Okyanusu'nu aşan
Hegemonya: Bir devletin başka bir devlet üzerindeki siyasal üstünlüğü ve baskısı
Pentagon: ABD Savunma Bakanlığı
Kültür sanat:
Küratör: Müze, kütüphane, sergi vb.'ni yöneten ve etkinliklerini düzenleyen yetkili.
Senfoni: Orkestra için bestelenmiş, birkaç bölümden oluşan uzun müzik eseri
Koreograf: Baleyi oluşturan adım ve figürleri düzenleyen sanatçı.
Kaligrafi: Güzel yazı sanatı
Arya: Operalarda solistlerden birinin orkestra eşliğinde söylediği, genellikle kendi içinde bütünlüğü olan parça
Bienal: İki yılda bir yapılan festival, gösteri ve sanat organizasyonu.
Trienal: Üç yılda bir düzenlenen organizasyon.
Reprodüksiyon: Bir sanat eserinin aslını bozmadan yapılan kopyası.
Müzayede: Açık artırma
Prömiyer: İlk gösterim
Armoni: İki veya daha çok sesin aynı anda kulağa hoş gelecek bir biçimdeki uyumu, harmoni
Virtüöz: Bir enstrümanı ustalıkla çalan sanatçı.
Enstalasyon: Geleneksel sanat eserlerinin aksine, çevreden bağımsız bir sanat nesnesi içermeyip belirli bir mekan için yapılan sanat türü. Yerleştirme sanatı
Mix: Karışık
Single: Tek ya da birkaç şarkının yer aldığı albüm.
Retrospektif: Bir sanatçının sanat hayatı boyunca yaptığı eserlerinden derlenen özel sergi.
Realizatör: Sahne tasarımcının düşüncelerini gerçeğe dönüştüren, sahneyi kuran kişi.
***
Ekonomi:
SPK: Sermaye Piyasası Kurulu
İMKB: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
Halka arz: Şirket hisse senetlerinin belirlenen bir fiyattan halka satılarak şirketin halka açılması veya halka açıklık oranının artırılması işlemi
Ciro: İş hacmi
Catering: Yemek hizmeti
Cari açık: Bir ülkenin ihraç ettiği mal ve hizmetlerden elde ettiği gelirin, ülkenin ithal ettiği mal ve hizmetlere yaptığı ödemelerden az olması
Büyüme: Gayrisafi millî hasıladaki (veya gayrisafi yurtiçi hasıladaki) sabit fiyatlarla hesaplanan rakamsal değişme
Kobi: Küçük ve orta boy işletmeler
Fon: Belirli bir iş için gerektikçe harcanmak üzere ayrılıp işletilen para, kaynak
Hazine: Devlet malının veya parasının saklandığı yer
Kambiyo: Para ya da para yerine geçen belgelerin değiştirilmesi işlemi
Parite: İki ülke parasının karşılıklı değeri
Kayıt dışı ekonomi: Kayda geçirilmeyerek devletten gizlenen ve bu nedenle denetlenemeyen ticarî işlem
Kredi notu: Ülke, kurum ve yatırım araçlarının güvenilirlik aralığını gösteren ve derecelendirme kuruluşları tarafından verilen not
EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu
Konsolidasyon: Borç değiştirme, birleştirme
Bütçe: Devletin gelecek dönem içinde elde edeceği gelirlerle, yapacağı giderleri bir arada gösteren belge
Kur: Bir birim yabancı paranın ulusal para cinsinden fiyatı
Serbest piyasa: Üretimin bir plana göre değil, isteğe göre yapıldığı, fiyatların arz ve talebe göre belirlendiği ekonomi
İnovasyon: Yenilik
Enflasyon: Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artış
Resesyon: Durgunluk
ZAMAN - PAZAR
