2008'deki yüzde 80'lik zammın ardından düşen gaz talebi bir türlü artmıyor. BOTAŞ 7 ayda hedefin 3 milyar m.küp altında gaz sattı. Ya indirimle tüketim artırılacak ya da BOTAŞ, 2 milyar dolar parayı boş yere ödeyecek

Mehmet Nayır'ın haberi
Ya indirimle tüketim artırılacak ya da BOTAŞ, Rusya ve İran'a 'al ya da öde' yükümlülüğü yüzünden 2 milyar dolar parayı boş yere ödeyecek

Doğalgazda bir türlü artmayan tüketim oranları kamu şirketi BOTAŞ'ı zora soktu. Doğalgaz satışları sisteme giren yeni abonelere rağmen istenilen düzeyde artmıyor.

Verilere göre, 2008'den bu yana BOTAŞ'ın gaz satışı düşüyor. 2008'de 36 milyon metreküp gaz satışı yapılırken 2009'da rakam 32 milyon metreküpe indi.

Bu yıl da 33.8 milyon metreküp gaz satılması bekleniyor. 2008'de kümülatifte yüzde 75'i bulan zamların tüketicinin doğalgaza olan güvenini kırdığını ifade eden yetkililer, bu durumun vatandaşın tüketim alışkanlığını değiştirerek doğalgaz kullanımını azalttığını savunuyor.

Uzun zamandır konutlarda uyguladığı fiyat politikası ile mali sıkıntıda olan BOTAŞ'ın indirim yaparak tüketimi arttırması isteniyor.

AL YA DA ÖDE FATURASI GELİYOR

BOTAŞ'ın verilerine göre, yılın ilk 7 ayında satılan gaz miktarı 20.2 milyar metreküp olması gerekirken, 17.1 milyar metreküp gerçekleşti.

Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 18.7 milyar metreküp, 2008'de ise 21.5 milyar metreküp oldu. Tüketim eğrisinin böyle gitmesi durumunda 2010 yılına ait 33.8 milyar metreküp satış programının çok altında kalınacak.

Yılın ilk 7 ayında beklentisinin 3 milyar metreküp altında satış yapan şirket yıl sonunda almayı taahhüt ettiği ancak alamayacağı 4-5 milyar metreküp gazın faturasını ödeme riski ile karşı karşıya. Bunun faturasının da şirkete yıl sonunda yaklaşık 1.5- 2 milyar dolar olarak dönebilir.

SANTRALLERE ZAM YAPTI

BOTAŞ bir taraftan tüketimi artırmak için çözüm yolları ararken, diğer taraftan da mali durumunu düzeltmeye çalışıyor. Geçtiğimiz hafta sessiz sedasız elektrik santrallerine satılan gaza yüzde 6.80 zam yaptı.

BOTAŞ'ın santrallere sattığı gazın fiyatı, geçtiğimiz ay yapılan yüzde 19 zam ile birlikte kümülatifte yüzde 30'u geçti. BOTAŞ'ın zammı elektrik üzerinde fiyat baskısı oluşturdu.

Ancak burada devreye kamunun elektrik şirketleri girdi. TETAŞ ve EÜAŞ toptan elektrik fiyatlarını yüzde 23.32 indirince BOTAŞ'ın zammı elektrik faturalarına yansımadı.

İRAN'A 2 YILDA 1.4 MİLYAR DOLAR ÖDENDİ

Enerji Bakanlığı son iki yıldır 'al ya da öde'ye düştüğü İran'a 2009'da 704 ve bu yıl da 650 milyon dolar olmak üzere toplam yaklaşık 1.4 milyar dolarlık kullanılmayan gazın parasını ödedi.

Rusya ile 'al ya da öde' konusunda esneklik görüşmeleri devam ediyor. İran sözleşmesine göre 'al ya da öde' ile peşin ödenmesi gereken tutarın 5 yıl içinde tüketilmesi gerekiyor.

AL YA DA ÖDE NE DEMEK?

Doğalgazın taşınması ve depolanması diğer ürünlere göre zor olduğu için üretici ülkeler sözleşmelerde talep güvencesi istiyor.

Sözleşmelere al yada öde (take or pay) maddesi konuluyor. Taahhüt edilen gaz kullanılmazsa bile ödeme yapılıyor.

HAKSIZ REKABET VAR DİYORLAR

Botaş'ın elektrik ve doğalgaza farklı fiyatlardan satış yapması, sektörde faaliyet gösteren özel şirketlerin tepkilerine neden oluyor.

İki farklı fiyat uygulamasını eleştiren sektör temsilcileri, bunun haksız rekabet ve serbest piyasa kurallarını ihlal anlamına geldiğine dikkat çekiyor.